Ang solong halaman sa semento

ANG SOLONG HALAMAN SA SEMENTO

tumutubo rin kahit sa semento ang halaman

na tanging nagdilig at nag-alaga'y kalikasan

nagsosolo lang sa ilang, kaya aking kinunan

katulad niya'y tubo rin ako sa kalunsuran

na di katulad ng ibang lumaki sa probinsya

may bukid, may dagat, kaya kabataa'y kaysaya

kinagisnan ko naman ay aspaltadong kalsada

sa daming sasakyan, nakikipagpatintero pa

mabuti't dalawang beses lang akong nadisgrasya

nabundol ng dyip ng Balic-Balic sa edad lima

sa edad sampu'y nabangga naman ng bisikleta

at tumilapon akong walang malay sa kalsada

kalikutan ng kabataan, solong dumiskarte

nabarkada'y mga haragan at kapwa salbahe

naging aktibista, nagbago, ganyan ang paglaki

ngayon ay nakikibaka't sa bayan nagsisilbi

gaya ng solong halamang tumubo sa semento

na naging matatag sa mga dumaang delubyo

ako'y naging matatag sa bawat problema't isyu

kaya pinaglalaban ay lipunang makatao

- gregoriovbituinjr.

* litratong kuha ng makatang gala habang naglalakad kung saan-saan

Pagtapon ng basura

PAGTAPON NG BASURA

ang ating mga basura'y paano ba itatapon?

tulad ng basurang sa kalooban ko naipon

ilagak lang sa tamang lalagyan ang mga iyon?

subalit iyan nga ba ang wastong sagot o tugon?

itatapon lang sa kung saan, basta di makita?

anong patunay sa wasto tinapon ang basura?

tinapon nga ba sa landfill o baka sa aplaya?

kaya basura'y sa dalampasigan naglipana?

sino ba ang uusig sa mga may kasalanan?

na sarili nating bansa'y ginawang basurahan

di ba't daigdig at paligid ay ating tahanan?

kaya di dapat masikmura ang kapabayaan

tayo man ay dukhang isang tuka sa bawat kahig

tayong narito ang lilinis sa ating daigdig

na bawat mamamayan sana ang kakapitbisig

nawa ang panawagang ito'y talagang marinig

- gregoriovbituinjr.

* litratong kuha ng makatang gala habang naglalakad sa kung saan-saan

Huwag mong ikahiya kung anak mo'y aktibista

HUWAG MONG IKAHIYA KUNG ANAK MO'Y AKTIBISTA

huwag mong ikahiya kung anak mo'y aktibista

sapagkat siya'y prinsipyado't naging makamasa

sapagkat siya'y di napariwara sa barkada

sapagkat napalayo sa bisyo, lalo sa droga

natuto siyang aralin ang bayan at lipunan

natuto ring magsuri sa kongkretong kalagayan

natutong maging kritikal ang kanyang kaisipan

natutong karapatan at hustisya'y ipaglaban

bihira lang ang tumatahak sa ganitong landas

na labanan ang mapagsamantala't mararahas

na nangarap baguhin ang sistemang di parehas

na uring manggagawa'y mapaunlad, mapalakas

hanap na'y trabaho pagka-gradweyt sa kolehiyo

subalit ang makukuha'y kontraktwal na trabaho

kontraktwalisasyong tinanggal na ang benepisyo

kontraktwalisasyong iskema ng kapitalismo

doon lang niya malalaman paano lumaban

bakit ipaglalaban ang kanilang karapatan

na noon ay tiklop-mata sa isyung panlipunan

ngayong may trabaho, saka lamang nararanasan

nang nasa kolehiyo'y di man naging aktibista

ngayong may trabaho'y nag-aktibista sa pabrika

inalam ang karapatan ng mga tulad niya

nalaman bakit salot ang agency sa kanila

saanman mapadpad, pag may nakitang kamalian

tao'y ayaw maging bulag o magbingi-bingihan

payo mo mang huwag makialam sa isyung iyan

dahil apektado'y tiyak makikisangkot iyan

kung may anak kang aktibista, unawain sana

ayaw lang nilang maging bulag, may katwiran sila

lalo't may nakikita silang pagsasamantala

na kung di sila kikibo ngayon, aba'y kaylan pa?

- gregoriovbituinjr.

03.29.21

* litratong kuha ng makatang gala habang naglalakad sa Tutuban

Kambal na talong

KAMBAL NA TALONG

apat na suloy, lima ang bunga, aba'y may kambal

tinitigan ko ang talong subalit di matagal

pangitain ba ito, tila ako'y natigagal

tulad ng saging, sa talong ay mayroon ding kambal

kasabihan bang pag kumain ng kambal na ito

kambal din ang anak, paano makasisiguro

sige lang, kambal na bunga'y kainin ngang totoo 

baka tsumamba't kambal ang lumabas sa misis ko

sige, bakasakaling magkatotoo ang tsismis

kambal pala pag lumaki nga ang tiyan ni misis

kainin ang kambal na talong, baka magkapares

ang isisilang ng proletaryo ngunit di burgis

aba, kambal na talong ko'y talagang anong tigas

upang likhain ang kambal na magagandang bulas

sa diyalektiko'y isang karanasang madanas

na kung totoo, kambal na bunga'y dapat mapitas

- gregoriovbituinjr.

* litratong kuha ng makatang gala mula sa mga gulay na padala ni misis

Tula sa munggo 2

TULA SA MUNGGO 2

kanina nga'y tuyot na munggo ang aking napansin

na dahil tuyot na'y tuluyan sanang tatanggalin

subalit namunga pala't nakapagpatubo rin

ngunit ngayon, luntiang bunga ang nakita man din

naisip kong magtanim-tanim dahil sa pandemya

kamatis, sili, bawang, sibuyas, munggo't iba pa

sa plastik na paso't dinidiligan ko tuwina

patunay na kung magsikap, ibubunga'y maganda

ang tulad ko'y lumaki man sa aspaltadong lungsod

di sa bukid kundi sa highway na nakakapagod

di sa pilapil kundi sa bato natatalisod

naging magsasaka sa lungsod na nakalulugod

unang beses ko itong magtanim sa pasong plastik

dito sa lungsod na pawang mga semento't putik

bagong aral, bagong karanasang nakasasabik

na kung magsikap magtanim, may mamumungang hitik

- gregoriovbituinjr.

* litratong kuha ng makatang gala sa bakuran ng kanilang opisina

#magsasakasalungsod

#magtanimupangmaymakain

#tubongsampalocmaynila

#tanimsaopisinasapasig

Tula sa munggo 1

TULA SA MUNGGO 1

natuyot na ang dahon at matigas na ang sanga

akala ko'y patay na nang mapansin kong namunga

na pala ang munggong tinanim ko ilang buwan na

kaya ko palang magpatubo, ramdam ko'y kaysaya

unang beses na namunga itong itinanim ko

sa plastik na paso, na inalagaan kong husto

bago sumikat ang araw, didiligan na ito

bago magtakipsilim, didiligan uli ito

nakapagpatubo rin ang magsasaka sa lungsod

lalo't vegetaryanismo'y aking tinataguyod

pagtatanim sa paso nga'y sadyang nakalulugod

may binunga rin ang anumang pagpapakapagod

may suloy na rin pati tanim kong sili't kamatis

sana, ilang buwan pa'y mamunga ang pagtitiis

- gregoriovbituinjr.

* litratong kuha ng makatang gala sa bakuran ng kanilang opisina

#magsasakasalungsod

#magtanimupangmaymakain

#tubongsampalocmaynila

#tanimsaopisinasapasig

Sa ika-31 taon ng Kamayan Forum

Inihanda at ibinidyo ng inyong lingkod para sa zoom meeting ng Kamayan Forum,  sa hapon ng Marso 19, 2021. Naka-upload ang video sa facebook.

Magandang hapon po sa ating lahat, ako po'y magbabasa ng tula para sa ika-31 taon ng Kamayan Forum na nagsimula noong March 1990.

Sa ika-31 taon ng Kamayan Forum

maalab na pagbati ang aking pinaaabot

sa Kamayan Forum sa kabutihang idinulot

sa kalikasan kaya marami ngayong naabot

at tumugon sa mga isyu't ngayon nakisangkot

ikalimang taon nito'y akin nang dinaluhan

na ang grupong CLEAR ang una nitong pangasiwaan

nakilala ko ang pangulo nitong si Vic Milan

ang bise'y si Butch Nava na nakita ko lang minsan

sekretaryo heneral ay si Ed Aurelio Reyes

o Sir Ding para sa marami, nakikipagtagis

ng talino sa sinumang ang opinyon ay labis;

siya'y magalang, sa talakayan man ay mabangis

wala na silang nagsimula nitong talakayan

dahil sa gintong adhika'y nagpatuloy pa naman

tatlong dekada'y nagdaan, forum pa ri'y nariyan

lalo na't ang Green Convergence ang bagong pamunuan

maraming samahang nabuo sa Kamayan Forum

tulad ng SALIKA na naririyan pa rin ngayon

salamat si Triple V, dumadalo'y di nagutom

Triple V na nag-isponsor ng mahabang panahon

sa bumubuo po ng Kamayan Forum, Mabuhay!

sa inyong lahat, taas noo kaming nagpupugay

sa inyong sa kalikasan ay nagsisilbing tunay

nawa'y magpatuloy pa tayong magkaugnay-ugnay

- gregoriovbituinjr.

03.19.21

Maikling Kwento - May isang puno

MAY ISANG PUNO

Maikling kwento ni Gregorio V. Bituin Jr.

May matandang salaysay na ikinukwento ng aking mga nuno na halos di ko na matandaan subalit parang ganito: Sa isang ilang na pook ay may isang namumungang puno, kung saan sinumang mapadaan doong manlalakbay ay nakakakain at nabubusog sa bunga nito. 

Anang nuno, "Basta kunin mo lang ang kaya mong kainin habang ikaw ay napaparaan doon patungo sa iyong pupuntahan. Madali kasing mabulok ang bunga pag hindi agad kinain." Maraming manlalakbay ang napapadaan sa ilang na pook na iyon at namimitas ng masarap na bunga sa nag-iisang puno, lalo na't kainitan ng araw ay doon na rin sila sumisilong at kumakain. Hanggang magpatuloy sila sa paglalakbay.

Kaya kilala ang punong iyon na nagbibigay ng ginhawa sa mga manlalakbay. Patuloy iyong namumunga sa anumang bahagi ng taon. Ibinibigay ng kalikasan sa sinumang tao ang pagkaing nakakatugon sa kanilang gutom.

Marami rin mangangaral ang naringgan ko ng matalinghagang kwentong ito noong kabataan ko. Hanggang mapag-isip ko, paano kaya kung  mayroong  mag-angkin ng iisang punong ito? Kaya naman dinugtungan ko ang kanilang kwento.

Isang araw, naisipan ng isang ganid at tusong manlalakbay na nakakabatid ng ginhawang dulot ng puno sa sinumang maparaan doon na angkinin ito at bakuran. At sinumang manguha ng bunga ng puno ay kailangang magbayad, kundi man bilhin ito sa kanya.

Samakatwid, inangkin niya't ginawang negosyo ang bunga ng punong sinasabi ng mga tao'y di nawawalan ng bunga.

Kaya ang nangyari, bawat manlalakbay na magdaan sa pook na iyon, na sa layo ng nilalakbay ay nagugutom at nais kumain ng libreng bungang bigay ng kalikasan, ay napipilitan nang bumili ng pagkaing bunga sa tusong manlalakbay upang maibsan ang kanilang gutom.

Yaong mga may di sapat na salapi ay hindi makabili ng bunga kaya nagpapatuloy na lang sa paglalakbay sa kabila ng nadaramang gutom. 

Yaong mga maralitang napapadaan lang ay di na rin makapitas ng bunga ng puno upang maipakain sana sa kanilang anak na nagugutom. 

Hanggang napagpasyahan ng mga manlalakbay na nakakaunawa sa kabaitan ng kalikasan sa kanila na sila'y makapag-usap-usap. 

Anang isang manlalakbay, "Dati ay nakakakain tayo ng bigay ng kalikasan, subalit ngayon ay inangkin iyon ng isang ganid para sa kanyang sariling kapakinabangan. Bigay iyon ng kalikasan sa bawat manlalakbay, subalit bakit niya iyon inangkin? Ah, pinaiiral niya ang sistemang walang dangal, ang magkamal ng limpak na salapi, at pagtubuan ang kalikasan."

Anang isa pa, "Ginawa niyang pribadong pag-aari ang kalikasan upang siya lang ang makinabang. Dapat tanggalin sa kamay ng iilan ang pag-aaring dapat ay para sa taumbayan upang lahat ay makinabang."

Nagsipag-aklas ang mga manlalakbay at binuwag ang bakod sa puno at dinakip ang tusong nangamkam ng puno at pinalayas ito. Napakabait pa nila't pinalayas lang ang sakim at hindi pinaslang.

Nang mabuwag na ang bakod, ang bawat manlalakbay na dumaan sa punong iyon ay nakakapitas na ng bunga, nabubusog at nakadarama ng ginhawa. Natatamasa nila ang libreng bungang bigay ng kalikasan.

Makalipas pa ang maraming taon, nagkaisa ang mga mamamayan sa pook na iyon na alagaan ang puno at protektahan iyon laban sa mga pusong ganid na nais ditong umangkin.

* Unang nalathala sa pahayagang Taliba ng Maralita, ang opisyal na publikasyon ng pambansang samahang Kongreso ng Pagkakaisa ng Maralitang Lungsod (KPML), isyu ng Marso 1-15, 2021, pahina 18-19.

Paninda nila'y yosi

paninda nila'y yosi

"Smoking kills" ang sabi

salungat ang ganiri

pag iyong inintindi

- tula't litrato ni gregoriovbituinjr.