Lunes, Enero 31, 2022

Kaplastikan

KAPLASTIKAN

"A single piece of plastic can kill sea turtles. 
WE ARE SORRY. NEVER AGAIN."
- ayon sa isang billboard advertisement

nabasa ko sa kartelera o billboard ang ulat
na sadyang nakakabahala ang balitang sukat
di ko sukat akalain yaong nakagugulat
na sa kagagawan ng tao'y nangyari ang lahat

balita iyong pag nabasa mo'y kahindik-hindik
namatay ang pawikan nang makakain ng plastik
dahil sa ating basura, mata nito'y tumirik
akala'y pagkain ang plastik, lagim na'y nahasik

umiiral sa lipunan ay pawang kaplastikan
sapagkat paligid ay ginagawang basurahan
sa tahanan, labas ng bahay, opis, karagatan
tuluyan nang napariwara ang kapaligiran

lumahok ako noon sa paggawa ng ekobrik
bilang aking tugon sa mga binasurang plastik
sa laot ay laksang upos, prinoyekto'y yosibrik
mga proyektong pakiramdam ko'y kasabik-sabik

na sa kalikasan, dama mo'y nakakatulong ka
upang maibsan ang plastik at upos na basura
na kahit mag-isa lang ay may ginagawa pala
paano pa kung taumbayan ang magtulungan na

- gregoriovbituinjr.
01.31.2022

* litratong kuha ng makatang gala habang nakasakay sa isang bus carousel

Linggo, Enero 30, 2022

Isang hapon

ISANG HAPON

kalangitan ay kaylinaw
kita mong bughaw na bughaw
tila iyong natatanaw
ang kahalagahang litaw

may kabutihan ang tao
kahit pulos sakripisyo
na daanan man ng bagyo
di bibitaw sa prinsipyo

kayputi ng alapaap
tila ba dangal ay ganap
buhay man ay naghihirap
may kasama sa pangarap

marapat ay ating gawin
halina't tayo'y maghain
ng masarap na layunin
at bagong mundo'y buuin

di tayo dapat mabaon
sa mabigat na kahapon
dalhin nating mahinahon
ang nagniningas mang layon

- gregoriovbituinjr.
01.30.2022

Sabado, Enero 29, 2022

Puno

PUNO

kailangan nating pinuno'y sa puno'y may puso
na naiisip ding ang puno'y di dapat maglaho
na dapat mga ito'y nakatanim, nakatayo
upang bundok at gubat ay di makalbo't gumuho

halina't tamasahin ang kanyang lilim at lihim
lalo't puno'y nagbibigay ng bungang makakain
nagbibigay rin ng sariwang hangin at oxygen
pananggalang sa baha, tubig nito'y sisipsipin

di ba'y kaysaya ng daigdig na maraming puno
kaysa lupaing walang puno't tila ba naglaho
matiwasay ang bansang may makataong pinuno
na prinsipyo'y makamasa't di alipin ng tubo

tara, sa maraming dako puno'y itanim natin
upang pag-iinit lalo ng mundo'y apulahin
mga kagubatan ay protektahan, palaguin
upang buhay at daigdig ay tuluyang sagipin

- gregoriovbituinjr.
01.29.2022

Biyernes, Enero 28, 2022

Ang Klima, ang COP 26 at ang Reforestasyon

ANG KLIMA, ANG COP 26 AT ANG REFORESTASYON
Saliksik, sanaysay at tula ni Gregorio V. Bituin Jr.

"Halina't magtanim tayo ng puno." Matagal ko nang naririnig ito. Noong nasa kolehiyo pa ako'y may nagyayaya nang mag-tree planting kami. Pag umuuwi ako ng lalawigan ay kayraming puno sa tabing bahay. Subalit maraming isyu ang kaakibat ng mga punong ito, tulad ng isyu ng illegal logging na nagdulot ng pagkaputol ng mga puno.

Sa Two Towers ng Lord of the Ring series ay nagwala at lumaban ang mga puno nang makita nilang pinagpuputol ang mga kapwa nila puno. Ang eksenang ito sa Lord of the Rings ay klasiko at kinagiliwan ng mga environmentalist.

At ngayon ay naging usap-usapan ang mga puno, lalo na ang reporestasyon, sa gitna ng mga pandaigdigang talakayan, tulad ng COP 26 o 26th Conference of Parties on Climate Change.

Ayon sa website ng International Union for Conservation of Nature (IUCN), na may 1,400 kasaping samahan at may input ng mahigit 18,000 eksperto: "Binibigyang-diin ng Glasgow COP26 Declaration on Forests and Land use, na inendorso ng 141 na bansa, ang pangangailangan para sa mga pagbabagong hakbang upang dalhin ang mundo sa isang napapanatili at nakakaangkop na landas sa paggamit ng lupa - hindi mapaghihiwalay na pinagbubuklod ang mga kagubatan at nilulutas ang pagbabago ng klima. (The Glasgow COP26 Declaration on Forests and Land use, endorsed by 141 countries, stresses the need for transformative steps to move the world onto a sustainable and resilient land-use path – inextricably tying forests and the fight against climate change.)

Mayroon na ring tinatawag na Glasgow COP26 Declaration on Forest and Land Use, kung saan ang mga lider mula sa 141 bansa na nagtayang itigil at bawiin ang pagkawala ng kagubatan at pagkasira ng lupa sa pagsapit ng 2030 sa pamamagitan ng pagpapalakas ng kanilang mga pagsisikap na pangalagaan at ibalik ang mga kagubatan at iba pang ekosistemang terestiyal at pabilisin ang kanilang pagpapanumbalik.

Ang mahalaga pa, muling pinagtibay ng nasabing Deklarasyon ang isang agaran at pinataas na pinansiyal na pagtataya para sa mga kagubatan na nakita sa ilang mga pinansyal na anunsyo na ginawa noong COP26 na nagkakahalaga ng $19 bilyon sa pampubliko at pribadong pondo, tulad ng sa Congo Basin, kasama ng mga katutubo. at mga lokal na komunidad, sa mga lugar ng kagubatan, agrikultura at kalakalan ng kalakal, na nakatuon sa mga regenerative na sistema ng pagkain, at sa pamamagitan ng Just Rural Transition, bukod sa marami pang iba.

Sa BBC News, ang balita'y pinamagatang "COP26: World leaders promise to end deforestation by 2030". Aba, maganda ito kung gayon. Nangako rin ang mga pamahalaan ng 28 bansa na alisin ang deporestasyon sa pandaigdigang kalakalan ng pagkain at iba pang produktong pang-agrikultura tulad ng palm oil, soya at cocoa. Ang mga industriyang ito ay nagtutulak sa pagkawala ng kagubatan sa pamamagitan ng pagputol ng mga puno upang magkaroon ng espasyo para sa mga hayop na manginain ng mga hayop o mga pananim na lumago.

Mahigit sa 30 sa mga pinakamalaking kumpanya sa pananalapi sa mundo - kabilang ang Aviva, Schroders at Axa - ay nangako rin na tatapusin ang pamumuhunan sa mga aktibidad na nauugnay sa deporestasyon. At isang £1.1bn na pondo ang itatatag upang protektahan ang pangalawang pinakamalaking tropikal na rainforest sa mundo - sa Congo Basin.

Ayon naman sa ulat ng World Resources Institute, pinagtibay ng mga bansang lumagda sa Glasgow Declaration ang kahalagahan ng lahat ng kagubatan sa paglilimita sa global warming sa 1.5 degrees C (2.7 degrees F), pag-angkop sa mga epekto ng pagbabago ng klima, at pagpapanatili ng malusog na mga serbisyo sa ecosystem. Sumang-ayon sila na sama-samang "itigil at baligtarin ang pagkawala ng kagubatan at pagkasira ng lupain sa 2030 habang naghahatid ng napapanatiling pag-unlad at nagsusulong ng isang inklusibong pagbabago sa kanayunan," nang hindi sinasabi nang eksakto kung ano ang kanilang gagawin upang makamit ang layuning ito.

Sana nga'y matupad na ang mga ito, ang muling pagbuhay sa mga kagubatan, at huwag ituring na business-as-usual lamang ang mga ito, na laway lang ito, kundi gawin talaga ang kanilang mga pangakong ito para sa ikabubuti ng klima at ng sangkatauhan.

Nakagagalak ang mga iminungkahing plano upang limitahan ang deporestasyon, partikular ang laki ng pagpopondo, at ang mga pangunahing bansa na sumusuporta sa pangako. Maganda ring tingnan ang pagpapalakas sa papel ng mga katutubo sa pagprotekta sa kagubatan. Ipinakita ng mga pag-aaral na ang pagprotekta sa mga karapatan ng mga katutubong pamayanan ay isa sa mga pinakamahusay na paraan ng pagliligtas sa kagubatan.

ANG KAGUBATAN AT ANG KLIMA

malaki pala ang papel ng mga kagubatan
upang pag-init ng mundo'y talagang malabanan
lalo't nagkaisa ang mga bansa at samahan
na nagsitaya sa pandaigdigang talakayan

nang klima'y di tuluyang mag-init, sila'y nangako
ng reporestasyon, maraming bansa'y nagkasundo  
kinilala rin ang papel ng mga katutubo
na gubat ay protektahan, di tuluyang maglaho

marami ring nangakong popondohan ang proyekto
subalit utang ba ito, anong klase ang pondo
ang mundo'y winawasak na nga ng kapitalismo
sana mga plano'y may bahid ng pagpakatao

tutulong ako upang mga puno'y maitanim
pag-iinit pang lalo ng mundo'y di na maatim
pag lumampas na sa 1.5. karima-rimarim
ang sasapitin, ang point-of-no-return na'y kaylagim

tara, sa pagtatanim ng puno tayo'y magtulong
upang buhayin muli ang kagubatang karugtong
ng ating buhay at hininga, ang plano'y isulong
upang mundo'y buhayin, di magmistulang kabaong

- gregoriovbituinjr.
01.28.2022

Mga pinaghalawan: 
litrato mula sa google
https://news.mongabay.com/2021/11/cop26-work-with-nature-in-forest-restoration-says-respected-journalist/
https://www.weforum.org/agenda/2021/11/3-reasons-why-forests-must-play-a-leading-role-at-cop26/
https://insideclimatenews.org/news/09112021/cop26-forests-climate-change/
https://www.reforestaction.com/en/blog/cop-26-forestry-issues-heart-climate-discussions
https://www.bbc.com/news/science-environment-59088498
https://www.iucn.org/news/forests/202112/what-cop26-does-forests-and-what-look-2022
https://www.wri.org/insights/what-cop26-means-forests-climate

Martes, Enero 25, 2022

Painting

PAINTING

pinagmasdan ko ang painting ng buong kalunsuran
nakakapangamba ang polusyon sa mamamayan
buti kung ito'y maging luntiang kapaligiran
ngunit ang tanong ay paano ito sisimulan

mahangin, sariwa ang hangin sa tuktok na iyon
dahil may bahagi ng lungsod na mapuno roon
kung may disiplina sa basura't sasakyan ngayon
makakaalpas sa usok na dulot ay polusyon

titigan at pagnilayan ang litrato sa kwadro
painting ba iyong larawan ng ating pagkatao
pagkat ang bumubuo ng lungsod ay tao, tayo
kaya dapat lang alagaan ang tahanang mundo

mapapangalagaan lang ito kung may pag-ibig
sa kapwa, sa kauri, sangkatauhan, daigdig
tara, tayo'y magkaisangdiwa't magkapitbisig
at palitan ang sistemang nagdulot ng ligalig

- gregoriovbituinjr.
01.25.2022

* litratong kuha ng makatang gala sa isang napuntahang gusali

Lunes, Enero 24, 2022

Double meaning

DOUBLE MEANING

sa palengke'y may pinaskil man din
para sa mamimiling parating
double meaning pag iyong basahin
depende paano mo bigkasin

pag mabilis ang bigkas, diyahe
magpatuli muna, tila sabi
tuli lang ang pupuntang palengke
nakakatuwa naman ang siste

kung mabagal ang bigkas, ecobag
ang iyong gamitin, di plastic bag
sa madaling sabi o pahayag
bawal ang plastik, huwag lalabag

natuwa ako't nilitratuhan
ang paskil sa aking napuntahan
nagmistula mang katatawanan
ay tulong na sa kapaligiran

- gregoriovbituinjr.
01.24.2022

* litratong kuha ng makatang gala sa loob ng palengke sa Pasig, kung saan nakasulat sa isang paskil: "Bawal supot dito"

Respeto

RESPETO

sa C.R.: "as courtesy to the next customer, please flush"
ah, kailangan pa ba ng ganitong patalastas
matapos na jumingle o magbawas sa kasilyas
walang disiplina't may abiso bago lumabas?

mapalot pag iniwang di nai-flush ng burara
mapanghi ang sasalubong, ay, nakakatulala 
"courtesy to next customer", madaling maunawa
may paggalang sa susunod na gagamit, sa madla

C.R. dapat malinis para sa mga kostumer
nilikha upang tao'y di na jumingle sa pader
upang di umihi o magbawas somewhere, anywhere
pumapalot ang inihian kung wala tayong care

madali namang ating sarili'y disiplinahin
nang di mandiri ang susunod kung ito'y gamitin
di ba't kayganda kung C.R. ay anong linis man din
kaysarap ng pakiramdam sa puso't diwang angkin

- gregoriovbituinjr.
01.24.2022

Linggo, Enero 23, 2022

Kalibre

KALIBRE

anong kalibre ng kakayahan at pagkatao
ang hanap natin sa sunod na lider ng gobyerno
yaon bang sa debate'y di nagpakita sa tao
o ang matagal naglingkod bilang lider-obrero

anong kalibre ng organisadong mamamayan
ang babago sa sistemang tadtad ng kabulukan
yaong magtatatag ng sistemang may kabuluhan
sa sambayanang nais ay makataong lipunan

dapat bang may kalibre ang tibak upang magwagi
laban sa sistemang bulok ng trapo't naghahari
puspusang nakikibaka, palaban, mapanuri,
makakalikasan, makatao, at makauri

ang kalibre'y di palyado pag iyong kinalabit
matibay din ang pulso pag umasinta't bumirit
tulad ng mahusay na lider na iginigiit
ang karapatan at hustisya sa mga ginipit

- gregoriovbituinjr.
01.23.2022

Construction worker

CONSTRUCTION WORKER

kaytaas ng inyong ginagawa
aba'y talagang nakalulula
buwis-buhay ang trabahong sadya
huwag sanang disgrasya'y mapala

upang pader ay palitadahan
ay parang gagambang nag-akyatan
sa mataas na gusaling iyan
tiyak ba ang inyong kaligtasan?

sapagkat kayo'y construction worker
na nagpapalitada ng pader
anumang atas ng inyong lider
ay tatrabahuhin n'yo, anywhere

sinuong ang panganib, sumunod
para sa pamilya'y kumakayod
buwis-buhay, magkano ang sahod?
sanay ba sa lula kayong lingkod?

isa n'yo nang paa'y nasa hukay
isang pagkakamali lang, patay
sana'y mag-iingat kayong tunay
pagkat isa lang ang inyong buhay

- gregoriovbituinjr.
01.23.2022

* litratong kuha ng makatang gala sa katapat ng napuntahang gusali

Biyernes, Enero 21, 2022

Ang ibon at ang pusa: Buhay ba o patay?

ANG IBON AT ANG PUSA: BUHAY BA O PATAY?
Maikling sanaysay at tula ni Gregorio V. Bituin Jr.

Dalawang anekdota ang tila magkapareho. Ang isa'y tungkol sa pilosopiya at ang isa'y tungkol sa physics. Ang isa'y tungkol sa ibon at ang isa'y tungkol sa pusa. Animo'y pinahuhulaan sa atin kung ang mga ito ba'y buhay o patay?

May isa raw batang nakahuli ng ibon at pinahulaan niya sa kanyang lolo kung ang ibon bang nasa kamay niya't itinago sa kanyang likod ay buhay ba o patay? Nababatid ng kanyang lolo na pag sinabing buhay ay kanya itong pipisilin upang mamatay at kung patay naman ay pakakawalan niya ang ibon. Kaya ang sagot ng kanyang lolo ay ito: "Ang buhay ng ibon ay nasa iyong kamay."

Mas mahirap namang unawain ang naisip hinggil sa pusa ng physicist na si Erwin Schrodinger kung hindi talaga pag-aaralan. Sa haka-hakang eksperimento ni Schrodinger, na kaibigan ni Albert Einstein, naglagay ka ng pusa sa isang kahon na may kaunting radioactive substance. Kapag nabulok ang radioactive substance, nagti-trigger ito ng Geiger counter na nagiging sanhi ng paglabas ng lason o pagsabog na pumapatay sa pusa. Ngayon, ang pagkabulok ng radioactive substance ay pinamamahalaan ng mga batas ng quantum mechanics. Nangangahulugan ito na ang atom ay nagsisimula sa isang pinagsamang estado ng "pagpunta sa pagkabulok" at "hindi pagpunta sa pagkabulok". Kung ilalapat natin ang ideya na hinihimok ng tagamasid sa kasong ito, walang naroroon na may malay na tagamasid (lahat ay nasa isang selyadong kahon), kaya ang buong sistema ay nananatili bilang kumbinasyon ng dalawang posibilidad. Ang pusa ay  patay o maaaring buhay sa parehong oras. Dahil ang pagkakaroon ng isang pusa na parehong patay at buhay sa parehong oras ay hindi totoo at hindi nangyayari sa totoong mundo, pinapakita rito na ang pagbagsak ng wavefunction ay hindi lamang hinihimok ng mga may nakakaunawang tagamasid.

Nakita ni Einstein ang parehong problema sa ideyang hinimok ng tagamasid at binati si Schrodinger para sa kanyang matalinong paglalarawan, na nagsasabing, "gayunpaman, ang interpretasyong ito'y matikas na pinabulaanan ng iyong sistema ng radioactive atom + Geiger counter + amplifier + charge ng gun powder + pusa sa isang kahon, kung saan ang psi-function ng sistemang naglalaman ng pusa na parehong buhay at pinasabog ng pira-piraso. Ang kalagayan ba ng pusa ay malilikha lamang kapag ang isang physicist ay nag-imbestiga sa sitwasyon sa ilang takdang oras?"

Buhay ba o patay ang ibon sa kamay ng bata? Buhay nga ba o patay ang pusa sa kahon? Ang una'y nakasalalay sa kamay ng bata. Habang ang ikalawa'y nasa pagkaunawa sa pisikang mahiwaga, lalo na ang paglalarawan sa quantum, lalo na ang quantum physics at quantum mechanics. Ang quantum ay ang salitang Latin para sa amount (halaga, bilang) na sa modernong pag-unawa ay nangangahulugang ang pinakamaliit na posibleng yunit ng anumang pisikal na katangian, tulad ng enerhiya o bagay.

Dahil sa mga kwento, kaganapan, teorya at paliwanag na ito'y nais kong magbasa pa't aralin ang liknayan o physics, tulad ng pagkahumaling ko sa paborito kong paksang sipnayan o matematika.

BUHAY O PATAY: ANG IBON AT ANG PUSA

itinago ng pilyong bata ang ibon sa kamay
tinanong ang lolo kung ibon ba'y patay o buhay
ang sagot ng matanda'y talagang napakahusay:
"ang buhay ng ibon ay nasa iyong mga kamay"

isang haka-hakang eksperimentasyon sa pusa
upang ipaliwanag ang quantum physics sa madla
physicist na kaibigan ni Einstein ang gumawa
si Erwin Schrodinger nga noon ay nagsuring diwa

naglagay ka sa kahon ng isang pusang nalingap
kung ang kahong iyon ay may radyoaktibong sangkap
pag ito'y nabulok, tiyak sasabog itong ganap
pusa sa kahon ba'y mamamatay sa isang iglap

kamangha-mangha ang pilosopiya't ang pisika
na kaysarap basahin at unawain talaga
baka paliwanag sa atin ay magbigay-saya
at pag naibahagi sa kapwa'y nakatulong pa

Mga pinaghalawan:
http://lordofolympus99.blogspot.com/2013/04/book-1-mga-bagay-na-di-naman-dapat_2052.html
https://www.newscientist.com/definition/schrodingers-cat/
https://www.wtamu.edu/~cbaird/sq/2013/07/30/what-did-schrodingers-cat-experiment-prove/
* mga litrato mula sa google

Enerhiyang solar sa opisina

ENERHIYANG SOLAR SA OPISINA

naglagay ng enerhiyang solar sa opisina
kung saan mula sa araw, kuryente'y makukuha
bayad nga ba sa Meralco'y bababa ang halaga
iyon naman ang layunin, presyo'y mapababa na

kaya gayon na lamang ang saya naming totoo
sa opis na binabantayan ko't nagtatrabaho
dito sa Bukluran ng Manggagawang Pilipino
sa ikalawang palapag inilagay nga ito

sa buhay-aktibista't buhay-makakalikasan
sa simpleng pamumuhay, pakikibakang puspusan
ang solar-panel ay tulong na sa kapaligiran
lalo sa nais itayong makataong lipunan

pasalamat sa Philippine Movement for Climate Justice
sa kanilang tulong upang solar ay maikabit
mula sa mahal na kuryente'y di na magtitiis
pagtaguyod ng solar energy'y ating ihirit

- gregoriovbituinjr.
01.21.2022

* litratong kuha ng makatang gala sa opening ng solar panel sa tanggapan ng BMP sa Pasig, 11.27.2021

* kasama sa litrato sina Ka Leody de Guzman, chairman ng BMP at tumatakbong Pangulo sa Halalan 2022, si Ka Luke Espiritu, president ng BMP at tumatakbong Senador sa Halalan 2022, Kapitan Bebot Guevara ng Barangay Palatiw, Lungsod ng Pasig, at Konsehal Quin Cruz, Lungsod ng Pasig

Miyerkules, Enero 19, 2022

Binhi

BINHI

maaga pa lang, kita kita
kasalamuha na ang masa
magaling kang mag-organisa
upang mabago ang sistema

kasangga kita at kauri
sa pagtatanim nitong binhi
ng pagbabago't walang hari,
walang burgesya, walang pari

isang makataong lipunan
ang ating itatayo naman
pagsasamantala'y wakasan
pairalin ang katarungan

patuloy ta sa misyon natin
upang magawa ang layunin
upang gampanan ang tungkulin
upang tupdin ang adhikain

yakap ang simpleng pamumuhay
puspusang makibakang tunay
taglay ang prinsipyong dalisay
aktibista hanggang mamatay

- gregoriovbituinjr.
01.19.2022

Lunes, Enero 17, 2022

Ditorin

DITORIN

nais kong makita ang anyo ng ibong ditorin
at mapakinggan din ang kanyang huni o awitin
tulad ng uwak at tuko, ipinangalan man din
sa tunog, pagsasalita o anumang sabihin

kung itanong kaya kung sinta ko'y saan dumaan
kung marinig kong "dito rin" ang kanyang kasagutan
nasa tama ba akong direksyon, ah, pag-isipan
pagkat siya'y ibong marahil iyon lang ang alam

ngunit maganda siyang karakter sa mga pabula
na maaari kong gamitin sa kwentong pambata
mabuti't aking nasaliksik ang gayong salita
sa isang diksiyonaryong kaagapay ng madla

pag may nabasang kaibang salitang tulad niyon
ay agad nabubuhay yaring diwa, inspirasyon
upang kumatha ng sanaysay, tula't kwento ngayon
ah, ibong ditorin, salamat sa iyo kung gayon

- gregoriovbituinjr.
01.17.2022

ditorin - sa zoolohiya, Sinaunang Tagalog, ibon na tila nagsasabi ng "dito rin" kapag umaawit, mula sa UP Diksiyonaryong Filipino, pahina 297

Payo sa sarili

PAYO SA SARILI

humahakbang papalayo
saan kaya patutungo
dukha man at walang luho
ay huwag kang masiphayo

puno'y inaalagaan
ng mabuting kalikasan
arugain natin naman
ang ating kapaligiran

saan man tayo magpunta
ay isiping mahalaga
magpakatao tuwina
alalahanin ang kapwa

walang pag-aatubili
na huwag maisantabi
ang mga gawang mabuti
sa kapwa, di pangsarili

- gregoriovbituinjr.
01.17.2022

Linggo, Enero 16, 2022

Sigwa

SIGWA

di ako lumaki sa isang probinsyang may ilog
kundi sa binabahang lungsod, baka ka lumubog
ilang beses akong sa baha lumusong, nahulog
noong nasa Sampaloc pa buhay ko'y umiinog

kaya pag napapauwi sa probinsya ni ama
ay magpapasama sa ilog at maliligo na
sasakay pa ng kalabaw, tatawid ng sabana
ganoon ang kabataan kong sadyang anong saya

noong maghayskul ay dumadaan sa tabing ilog
nagkolehiyo sa paaralan sa tabing ilog
noong magtrabaho'y nangupahan sa tabing ilog
tila baga buhay ko noon ay sa tabing ilog

wala na sa tabing ilog nang ako na'y tumanda
subalit nakaharap naman ang maraming sigwa
tulad noong kabataan kong laging nagbabaha
sa danas na iyon, natuto akong maging handa

inunawa ang panahon, ang klimang nagbabago
at sa kampanyang Climate Justice ay sumama ako
nagbabakasakaling makatulong naman dito
sa pagpapaunawa sa kalagayan ng mundo

- gregoriovbituinjr.
01.16.2022

Lunes, Enero 10, 2022

Paskil

PASKIL

kailangan pa tayong paalalahanan minsan
kundi man madalas dahil iyon ang kailangan
lalo't wala tayo sa ating sariling tahanan
tapon dito, tapon doon, tapon kung saan-saan

kaya kailangan pang maglagay ng simpleng paskil
madalas daw wala sa sarili, tila inutil
nagtatapon kung saan-saan, nakapanggigigil
kaya nagpaalala upang ito na'y matigil

Please read: Basahin ang pakiusap sa mamamayan
lalo na sa gumagamit ng kanilang kainan
payak lang: Pakitapon ang kalat sa basurahan!
Clean as you go! Kung may kalat ay may pagtatapunan

buti na lang, may basurahan, paano kung wala
ang sariling basura'y ayaw ibulsa ng madla
sa natapos gamitin ay nandidiri nang sadya
ito man ay ketsap, plastik, o sa tisyu dumura

kolektibong kaugnayan, nag-iisang daigdig
pumapangit na kalikasan, sinong mauusig
sa wasak na kapaligiran, sinong nalulupig
sa pagpabuti ng mundo, tayo'y magkapitbisig

- gregoriovbituinjr.
01.10.2022

* nilitratuhan ng makatang gala ang paskil sa lamesa ng isang pamilihan

Linggo, Enero 9, 2022

Pag-asa

PAG-ASA

isang marubdob na pakikiisa sa Partido
Lakas ng Masa na sa ngayon ay nagpapatakbo
ng kandidatong manggagawa sa pagkapangulo,
bise presidente at tatlo para sa senado

ating ipanalo ang Partido Lakas ng Masa
sa partylist, at biguin ang mga dinastiya
Manggagawa Naman ang iluklok sa pulitika
sila'ng dahilan kaya umunlad ang ekonomya

ibabagsak natin ang mga trapong mapagpanggap
mga kandidato ng kapitalistang mahayap
na sa manggagawa't dukha'y di naman lumilingap
kaya ang mga ito'y patuloy sa paghihirap

ah, pag-asa ang sa Partido'y aming natatanaw
na sa kabulukan ng sistema'y siyang lulusaw
pagbabago't lipunang makatao ang lilitaw
na siyang ating adhikain sa bawat pag-igpaw

- gregoriovbituinjr.
01.09.2022

* selfie ng makatang gala sa tapat ng tanggapan ng Bukluran ng Manggagawang Pilipino (BMP) sa Pasig

Biyernes, Enero 7, 2022

Bawal dumura sa basurahan

BAWAL DUMURA SA BASURAHAN

paalala yaon bagamat nakakairita
payak na abiso subalit nakakataranta
bawal dumura sa basurahan, ang paalala
nakakadiri kung sa basurahan dudura ka

maghahanap ka pa ba ng kubeta o lababo
kung malayo pa iyon sa kinaroroonan mo
upang makadura lang ay lalakad at tatakbo
saan dudura, lilinga doon, lilinga dito

sinong pipigil na dumura ka sa basurahan
kung kailangan mo nang ilabas sa lalamunan
ang plemang idadahak, ay, nakakadiri naman
mabuti nga't sa basurahan, di kung saan-saan

na sa nag-aayos ng basura'y kadiri iyon
lalo't di mo sila sinuswelduhan sa pagtapon
may dignidad din sila, dapat respetuhin iyon
kahit basurero man ang napasukang propesyon

wala ka pang dalang tissue, doon sana dumahak
kung may sakit ka, kapwa'y di mahawa't mapahamak
tipunin sa isang plastik, sa bag muna iimbak
saka itapon sa basurahan, payo ko'y payak

tawag na ng kalikasan ang bigla mong pagdura
uhog man o plemang nais mong agad na mawala
kaysa nasa lalamunan at malunok mong bigla
kadiri nga lang pag sa basurahan idinura

- gregoriovbituinjr.
01.07.2022

* paskil na nakita sa loob ng isang mall

Puso

PUSO

nadaanan ko sa tindahan ng mga bulaklak
ang isang halamang anyong puso, nakagagalak
magandang tanawin sa mga naroong pinitak
ngayon lang nakita iyon, kaya ako'y nagkodak

lalo pa't nalalapit na ang Pebrero Katorse
ang Araw ng mga Puso, handog at pasakalye
habang malayo pa ang Setyembre Bente Nuwebe
na World Heart Day naman, alagaan ang pusong ire

kasama si misis nang makita'y halamang puso
sa mismong kaarawan niya habang sinusuyo
kaysarap masdan ng pusong tanim, nararahuyo
upang itanim din namin ito kahit sa paso

na araw-araw dapat lagi itong dinidilig
upang tuluyang mapalago ang iwing pag-ibig
katapatan ng pagmamahal sa bawat pagniig
at sa anumang paninibugho'y di palulupig

- gregoriovbituinjr.
01.07.2022

Miyerkules, Enero 5, 2022

407

407

kahindik-hindik na bilang ang doon naiulat
na animo'y istatistika lang na sumambulat
kung di isiping buhay ng tao'y nawalang sukat
numero lang ba iyan o tao, nakagugulat

sinalanta ng bagyong Odette ay di matingkala
lalo't bata't matatanda'y dinaluhong ng sigwa
apatnaraan at pitong katao na'y nawala
may pitumpu't walong buhay pang hinahanap sadya

nagbabagong klima ba'y paano uunawain
kung nanalasang sigwa'y anong tinding kaharapin
sapat bang fossil fuel at plantang coal ay sisihin
at ipanawagang ang mga ito'y patigilin

nag-usap-usap ang mga bansa hinggil sa klima
bago pa ang bagyong Odette sa bansa'y manalasa
emisyon ng bawat bansa'y dapat mabawasan na
susunod kaya ang mga bansang kapitalista

sa nasalanta ng bagyo, sinong dapat masingil
sinong mananagot sa mga buhay na nakitil
o walang masisisi, kalikasan ang sumiil
o may dapat singilin, ang kapitalismong taksil

- gregoriovbituinjr.
01.05.2022

datos mula sa pahayagang Abante Tonite, Enero 5, 2022, pahina 2

Ngiyaw

NGIYAW ngiyaw ng ngiyaw si alaga musikang ikinatutuwa sa aki'y humihingi kaya? pagkat gutom na't walang daga? kay-ingay niya buong g...