Ilog

ILOG

kailan tayo mauuntog?

upang alagaan ang ilog

at mga lugar pang kanugnog

pag araw na nati'y lumubog?

kailan pa magkukumahog?

upang alagaan ang ilog

pag tuhod na'y aalog-alog?

at mga kalamnan na'y lamog?

kahit ilog man ay di bantog

pangarap man ay di matayog

ito man lang ay maihandog

sa kinabukasan at irog

- gregoriovbituinjr.

08.26.2023

* alay na tula bilang tugon sa Right of Nature (RoN) page sa fb, sa inilabas nilang "Ang Ilog ay Buhay" na matatagpuan sa kawing na:

https://web.facebook.com/photo/?fbid=678296577678446&set=a.636241711883933

* litrato mula sa google

Sa wala't winalan ng tinig

SA WALA'T WINALAN NG TINIG

ako'y nakipagkapitbisig

sa wala't winalan ng tinig

namumutawi sa'king bibig

sa kanila ako'y titindig

gawin anong kayang magawa

upang bigyang tinig ang dukha

na tinuring na hampaslupa

sapagkat sila'y walang-wala

buong puso ko nang niyakap

ang prinsipyo't aming pangarap

isang sistemang mapaglingap

laban sa tuso't mapagpanggap

itatayo'y lipunang patas

na ang palakad ay parehas

bunga'y di man basta mapitas

ay mayroong magandang bukas

lalaban akong buong husay

upang matupad yaring pakay

ah, ito man ang ikamatay

tanggap na ang palad kong tunay

- gregoriovbituinjr.

08.25.2023

Maling impormasyon sa aklat na "Filipino Food"

MALING IMPORMASYON SA AKLAT NA "FILIPINO FOOD"

Maikling sanaysay at tula ni Gregorio V. Bituin Jr.

Nabili ko ang aklat na What Kids Should Know About Filipino Food, Second Edition, sa Fully Booked Gateway, Cubao, QC nito lang Abril 17, 2023. Sinulat ito ni Felice Prudente Sta. Maria, at may mga dibuho ni Mika Bacani. Batay sa pamagat, ang aklat na ito'y para sa mga tsikiting, sa mga bata, nag-aaral man o hindi. Inilathala ito ng Adarna House noong 2016.

Ano nga bang makukuhang aral dito ng ating mga tsikiting kundi tungkol sa pagkaing Pinoy? Mabatid ang iba't ibang pinagmulan at anu-ano ang mga pagkaing Pinoy mula sa iba't ibang dako ng bansa.

Subalit may nakita akong mali sa isang entri. Opo, maling impormasyon. Marahil may iba pang mali subalit hindi natin alam pa. Nakasulat sa pahina 45, sa ilalim ng talaan ng Calabarzon na mula sa Quezon province ang bagoong Balayan. Alam ko agad na mali dahil taga-Balayan, Batangas ang aking ama, at paborito kong sawsawan ang bagoong Balayan.

Sa talata ng Batangas, ito ang nakasulat: Batangas adds adobong dilaw, bulalo, maliputo, sinigang na tulingan, and tawilis.

Sa talata ng Quezon ay ito naman: Quezon brings bagoong Balayan, barako coffee, lambanog, pansit habhab, patupad rice cake, paksiw na bituka ng kalabaw, hand-size oval tamales, and sinaing na tulingan.

Sa Batangas ay kilala rin ang barako coffee at sinaing na tulingan. Subalit hindi sa Quezon mula ang bagoong Balayan, kundi sa Balayan, Batangas.

Marahil, ininebenta rin ang produktong bagoong Balayan sa ilang bayan sa Quezon at patok ito roon. Kaya ipinagpalagay ng awtor na ang bagoong Balayan ay mula sa lalawigan ng Quezon, subalit kung nagsaliksik lamang siya, at marahil ang nag-edit ng kanyang aklat, makikitang mali ang entri na iyon sa aklat. Na ang bagoong Balayan pala ay produktong galing sa Balayan, Batangas.

Marahil sa Ikatlong Edisyon ng nasabing aklat ay maiwasto na ang maling entri.

Ginawan ko ng tula ang usaping ito:

KAMALIAN SA LIBRONG "FILIPINO FOOD"

sa aklat na Filipino Food ay may kamalian

mula raw sa Quezon province ang bagoong Balayan

mali po ito't dapat itama, batid ko iyan

pagkat ama ko'y Balayan, Batangas ang minulan

aklat itong nagbibigay ng maling impormasyon

sa mga batang baka nagbabasa nito ngayon

ano bang dapat gawin upang maitama iyon

sikat na Adarna House pa ang naglathala niyon

marahil nang minsang nagpa-Quezon ang manunulat

ay doon nga natikman ang bagoong na maalat

habang kumakain at nagsasaliksik ngang sukat

sa kwadernong dala'y agad niya iyong sinulat

subalit dapat nilaliman ang pananaliksik

lalo't sa impormasyon ang libro'y siksik at hitik

di napansin ng editor? o di na lang umimik?

aba, ito po'y iwasto nang walang tumpik-tumpik

08.25.2023

Kalabasa't noodles

KALABASA'T NOODLES

pampatalas daw kasi ng mata

iyang kalabasa, sabi nila

naisip ipaghalong talaga

yaong noodles at ang kalabasa

sa kalabasa'y gumayat ako

ng mumunti lamang, kapiraso

nilagay ko muna sa kaldero

at pinakuluan ngang totoo

saka nilagay ang isang plastik

ng noodles, tila ba ako'y sabik

tinikman ko't kaysarap ng lintik!

parang sa sarap mata'y titirik

masyado namang paglalarawan

ay, tugon kasi sa kagutuman

talaga akong pinagpawisan

at nalamnan ang kalam ng tiyan

- gregoriovbituinjr.

08.24.2023

I-repeal ang Oil Deregulation Law! Oil Regulation Act, Isabatas!

I-REPEAL ANG OIL DEREGULATION LAW!

OIL REGULATION ACT, ISABATAS!

pagkukunwari lang ba ang lahat?

kunwa'y isip-isip ng paraan

laban sa patuloy na oil price hike

batas ang Oil Deregulation Law

kaya di mapigil ng gobyerno

ang pagsirit pataas ng presyo

liban kung batas na ito'y i-repeal

ang pagtaas ng presyo'y mapipigil

pati kapitalistang mapaniil

Oil Regulation Act na'y isabatas!

iyan ang talagang paraang patas

at sa masa'y masasabing parehas

negosyante man ay may maipintas

ang tanong: magagawa kaya nila?

kung tatamaan ang kapitalista

baka mawalan sila ng suporta

sa ambisyon nilang pampulitika

- gregoriovbituinjr.

08.13.2023

* tugon ng makatang gala sa editoryal ng pahayagang Bulgar, Agosto 6, 2023

Parian

PARIAN

tanong: PALENGKE sa una, pahalang

buti't ang tugon dito'y natandaan

kaya ang sagot ko agad: PARIAN

tulad sa Calamba na isang lunan

marahil di PARI ang pinagmulan

na binebenta'y pawang pansimbahan

kundi mula sa salitang PARIYAN

tulad ng PARITO't PAROON iyan

lumang salita iyon sa PALENGKE

na ibinabalik pagkat may silbi

kung saan madla'y doon namimili

ng kailangan sa araw at gabi

madalas ngang PUMARIYAN ang masa

gagala, bibili ng nais nila

PUMAPAROON din ako tuwina

upang tumingin ng mga paninda

- gregoriovbituinjr.

08.12.2023

* parian - [Sinaunang Tagalog] - plasa o pook na ginagamit na pamilihan, UP Diksiyonaryong Filipino, p. 939

Imbes plastik na balutan, ibalik ang garapa!

IMBES PLASTIK NA BALUTAN, IBALIK ANG GARAPA!

madalas akong bumili ng bitaminang iyon

na nakalagay sa bote, ngunit wala na ngayon

at sasabihin ng tindera, "Walang istak niyon

eto na lang na nakabalot, at iyan ang meron!"

tadtad na ng basurang plastik ang kapaligiran

ginagawa ng kumpanya'y tila kabaligtaran

sa botika'y wala nang mga garapang lalagyan

pulos nakaplastik na ang bibilhin mong tuluyan

bukod sa magastos na't mas mahal ang binibili

bawat tableta'y sa plastik siniksik, anong paki

nga ba nila kung sa basurang plastik mahirati

ganitong puna sana'y huwag namang isantabi

anong gagawin kung kumpanya mismo ang may gawa

pinararami ang basura nilang nililikha

mabuti pang nasa bote ang bitaminang sadya

upang mabawasan ang basurang plastik na likha

mungkahi ko'y ibalik ang garapa sa botika

upang paglagyan ng tableta, lalo't bitamina

ikampanya natin nang mabawasan ang basura

imbes na plastik na balutan, ibalik ang garapa!

- gregoriovbituinjr.

08.10.2023

Kuwatro kantos

KUWATRO KANTOS

Kuwatro Kantos agad ang napansin

kaya mabilis kong sinagot ng GIN

sa palaisipang bisyong laruin

at pinakapahinga sa gawain

tulad sa mga pakikipagtuos

paano iraos at maging manos

bawat problema'y lulutasing lubos

na di masagot ng kuwatro kantos

apat daw kasi ang sulok ng bote

kaya kuwatro kantos yaong sabi

sa lasenggo nga ba ito'y may silbi?

sangkilong bigas nga'y di makabili?

ako nama'y di mahilig bumarik

at sa pagtoma'y di na nasasabik

buti pang sumagot ng walang tumpik

ng krosword na sa kaalama'y hitik

- gregoriovbituinjr.

08.10.2023

* Kuwatro kantos - 23 PAHALANG

Ang Balatas o Milky Way

ANG BALATAS O MILKY WAY

Balatas pala ang Milky Way sa sariling wika

ayon sa diksyunaryo'y Hiligaynon na salita

sa Ilokano'y Ariwanas kung tawaging sadya

sa Waray ay Silid, animo'y kwarto ang kataga

Milky Way ay mula sa Griyegong salita naman

galaktikòs kýklos - milky circle ang kahulugan

malagatas na pagkabilog pag pinag-isipan

tila salita'y hinggil sa Malagatas na Daan

ang Balatas ay yaong nagkukumpulang bituin

sa kalawakan kabilang ang ating solar system

maganda ring minsan ang astronomiya'y aralin

at pag gabi na, ang langit ay pakasuriin din

ikalabimpitong siglo iyon nang ang Milky Way

ay matagpuan noon ni Galileo Galilei

sa pamamagitan ng teleskopyo, yaong sabi

natuklasang isa lang iyon sa mga galaxy

salamat at may pag-aaral sa ganitong paksa

hinggil sa astronomiyang animo'y mahiwaga

paano nga ba ang uniberso ay nagsimula

at ang lagay natin sa kalawaka'y maunawa

- gregoriovbituinjr.

08.03.2023

* Balatas - Hiligaynon sa Milky Way, mula sa UP Diksiyonaryong Filipino, p. 116

Ang Wika ng Buwan sa Buwan ng Wika

ANG WIKA NG BUWAN SA BUWAN NG WIKA

nakatingala ako sa buwan nang magsalita

ito sa akin tungkol sa kanyang nasasadiwa

anya: "Agosto'y Buwan ng Kasaysayan at Wika

sa buwan bang ito'y anong inyong balak magawa?"

ang tugon ko: "Oo, Buwan ngayon ng kasaysayan

dahil buwan ito nang mag-alsa ang Katipunan

kasabay din nito'y Buwan ng Wika nitong bayan

pagpupugay kay Quezon sa kanyang kapanganakan"

anang Buwan: "sa paggunita'y pagbati sa madla

pagtuunan ninyo ang kasaysayan ng nitong bansa

subalit ang wika, paunlarin ninyo ang wika

nang sunod na salinlahi, historya'y maunawa"

anya pa: "wika ba'y bakya dahil gamit ng bayan?

habang nag-iingles ang trapo, burgesya't iilan?

hindi, hindi, ang wika ninyo'y dakila't uliran!

gamit ng ninuno nang tayo'y magkaunawaan"

"sariling wika'y gamit ng manggagawa't dalita

lalo na upang bakahin ang banyaga't kuhila

upang ang bayan sa mapagsamantala'y lumaya

kaya ang inyong wika'y paunlarin ninyong kusa"

tugon ko: "O, Buwan, maraming salamat sa payo

ang munting bilin ninyo'y sasabihin ko sa guro,

sa manggagawa, magsasaka, at iba pang dako

wikang bibigkis laban sa mapang-api't hunyango"

- gregoriovbituinjr.

08.03.2023