Ang pusa

ANG PUSA

kumusta ka na, Pusa, anong iyong kailangan?

tila baga muli kang kumakatok sa pintuan

marahil ay naamoy mong pritong isda ang ulam

sandali, hintay lang, at ikaw ay aking bibigyan

siya ang pusang madalas makitulog sa gabi

sa tabi ng bintana, taas ng eskaparate

minsan sa ginagawa ko'y tahimik siyang saksi

habang naglalamay ng kung anong akda't diskarte

madalas akong maunang gumising sa umaga

maya-maya, tanaw ko nang nag-iinat na siya

ah, mabuti nang may pusa dito sa opisina

may panakot sa malalaking daga sa kusina

minsan sa ilalim ng sasakyan siya tatambay

tila baga doon ang palaruan niyang tunay

minsan pag nananghalian ako, siya'y kasabay

at pag nagsusulat ay nakakawala ng lumbay

- gregoriovbituinjr.

08.31.2021

Nagdidilim ang langit

NAGDIDILIM ANG LANGIT

wala ang haring araw ngayong kinaumagahan

sapagkat nagbabadya ang malakas na pag-ulan

tingni ang langit, maulap, di lamang ambon iyan

magsahod ng timba't may tubig na maipon naman

atip ay tingnan, ang yerong bubong, baka may butas

tapalan agad kung mayroon man hangga't may oras

itaas ang dapat itaas, ang sako ng bigas

tiyaking maghanda sa loob, maghanda sa labas

tanggalin ang plastik sa kanal sakaling magbaha

aba'y kayraming basurang lululunin ng sigwa

upos ng yosi, plastik, basahan, lalong malubha

kung babara lang ito, sapagkat tao'y kawawa

dapat paghandaan ang pagsusungit ng panahon

upang di magbalik ang alaala ng kahapon

Ondoy, Peping, Yolanda, Milenyo, ang mga iyon

matitinding bagyong kayraming buhay na nilamon

- gregoriovbituinjr.

08.28.2021

Pananghalian sa opis

PANANGHALIAN SA OPIS

simpleng ulam na vegetarian sa opis kanina

pampahaba raw ng buhay ang talong, LONG talaga?

may sawsawang bagoong, gulay ang ulam tuwina

pati pampalusog ding sitaw, okra't kalabasa

marahil pampapayat din dahil wala nang karne

na pag nagkasakit, tititig na lang sa kisame

ang pasya kong maging vegetarian ay pasakalye

tungo sa kalusugan nang may mabuting diskarte

di naman ito salungat sa tutugpaing buhay

na malusog ang puso't diwa kahit nagninilay

habang ang diwa ng Kartilya'y isinasabuhay

at kasama ng obrerong nagkakaisang hanay

kumakain ng gulay at nakikibaka pa rin

vegetarian na'y budgetarian pa ang bulsa't turing

upang lumusog ang sinumang aktibistang gising

upang di sa sakit bumagsak, tuloy ang layunin

- gregoriovbituinjr.

08.23.2021

Sahod-ulan

SAHOD-ULAN

umulan ng malakas kaninang bago maggabi

nagbaha na naman, may butas pa rin sa kisame

kahit inayos na ito ng isang anluwage

kailangan muling maglampaso sa tabi-tabi

subalit sa kusina'y nakapagsahod ng ulan;

anang isang manunulat na aking kaibigan

na namayapa na'y maling tawaging tubig-ulan

dahil tubig na ang ulan, siya'y naunawaan

heto, may naipong sahod-ulan sa palanggana

bagamat pag-ipon nito'y di ko sadyang talaga

naiwan lang ang palanggana matapos maglaba

napuno na pala ng tubig nang aking makita

salamat sa sahod-ulan, mayroong magagamit

di sa pagluto, kundi paglampaso't pagliligpit

ng maraming kasangkapang lilinisin kong saglit

tulad ng baso't pinggan, kubyertos, basahan, damit

ganyan na ang aking gagawin, akin nang sinadya

magsahod-ulan, mag-ipon na ng tubig sa timba

tulong na ito ng kalikasan sa manggagawa

kaya kalikasan ay alagaan nating pawa

- gregoriovbituinjr.

08.22.2021

Ginisang siling lara't santol

GINISANG SILING LARA'T SANTOL

kagabi, niluto ko'y ginisang siling lara't santol

iyon ang mayroon ako't diwa'y di na tumutol

nang makita ko agad ay walang kagatol-gatol

na hiniwang maninipis, tiyan na'y nagmamaktol

halos di kayanin ang anghang nang aking maluto

gayunman ay sarap pa rin ang aking nakatagpo

tama si misis, magluto ng may buong pagsuyo

kaya nabusog pa rin sa aking lutong pangako

pinaghalo ang siling larang kulay lunti't pula

green at red bell pepper ay maanghang man pag ginisa

sa kalaunan ay sumasarap din sa panlasa

lalo na't nagmamaktol ang bulate sa sikmura

maraming salamat dito't nabusog din kagabi

ngunit agad nagpuntang banyo, sinong masisisi

- gregoriovbituinjr.

08.20.21

Si Miss Gina Lopez, Environmentalist

SI MISS GINA LOPEZ, ENVIRONMENTALIST

dalawang beses ko lang siyang nakita ng personal

una'y sa loob ng bulwagan ng D.E.N.R.

kung saan niralihan namin ang kanyang tanggapan

pinapasok kami't mga isyu'y pinag-usapan

ikalawa'y sa labas ng D.E.N.R., nang dumamay

sa mga taga-Greenpeace na iginapos ang kamay

nang si Miss Gina Lopez ay di na pinasang tunay

ng Commission of Apointments sa pwesto niyang taglay

at ngayong araw, siya'y naalala ko't ng tao

sapagkat ngayon ang ikalawang anibersaryo

ng kanyang pagkamatay, isang dakilang totoo

siyang naglingkod ng mahusay bilang sekretaryo

taospuso akong nagpupugay, Miss Gina Lopez

kaygaling mong pinuno ngunit nawalang kaybilis

inspirasyon sa henerasyong parating, paalis

maraming salamat sa paglilingkod sa bayang hapis

- gregoriovbituinjr.

08.19.2021

* litrato mula sa Greenpeace

Timba't tubig

TIMBA'T TUBIG

dapat mag-ipon, nawawalan ng tubig sa gabi

upang may maipambuhos sakaling mapatae

at may maibanlaw sa sinabunang kilikili

ma-ipon din ng tubig sakaling nais magkape

may ilang timba naman tayong mapapag-ipunan

kaya sa araw pa lang, punuin na ang lalagyan

at pag nagutom sa gabi'y magluluto sa kalan

dapat may tubig sa pagluluto't paghuhugasan

anupa't tubig ay buhay na kailangan natin

sa araw-araw nating pamumuhay at gawain

maliligo, maglalaba, magluluto, kakain

kaya gamitin ng husay at huwag aksayahin

mumunting timbang sana'y di butas, ating kasama

upang maging maalwan ang buhay, di man sagana

maraming salamat sa tubig, ang buhay ng masa

ang mawalan ka ng tubig ay tunay na disgrasya

- gregoriovbituinjr.

08.19.2021

Sa bawat butil

SA BAWAT BUTIL

ang butil ay di dapat maaksaya't maging mumo

na baka sa bawat hapag-kainan ay magtampo

bahala na ba ang mga langgam sa mumong ito

na sa kanila'y alay mo na sa labas ng plato

mula palay tungong bigas hanggang sa maging kanin

ang nilalandas ng munting butil na kinakain

gintong butil na inaalagaan nang magaling

kung iluto'y in-inin nang maganda ang sinaing

mula sa butil ng pawis ng mga magsasaka

na madaling araw pa lamang ay nasa bukid na

kaya makikita mo kung gaano kahalaga

ang bawat butil na bumubuhay nga sa pamilya

kahit bahaw ay kainin, sa umaga'y isangag

huwag hayaang mapanis sakaling maglagalag

kasangga ang butil upang prinsipyo'y di matinag

at buhay ng ating buhay upang maging matatag

- gregoriovbituinjr.

08.18.2021

Magboluntaryo para sa Ilog Pasig

MAGBOLUNTARYO PARA SA ILOG PASIG

kaytagal ko nang nais gawin ang isang mithiin

upang makatulong sa kalikasang nabibikig

sa dami ng basura, nawa'y ito'y magawa rin

magboluntaryo sa paglilinis ng Ilog Pasig

kahit na kalahating araw lang sa isang linggo

ay magboluntaryo sa organisasyon o grupo

halimbawa'y apat na oras lang tuwing Sabado

upang hindi lang sa teorya ako may magawa

kundi hands-on na aktwal na pagkilos ang malikha

na sa paglilinis ng ilog ay kasamang sadya

ang Ilog Pasig ang commitment ko sa World River Run

upang linisin ang ilog na ito't alagaan

salita'y sumpa, anang Kartilya ng Katipunan

kaya sinalita ko'y dapat bigyang katuparan

sertipiko'y aking natanggap sa partisipasyon

sa World River Run na nakapagbigay inspirasyon

upang magboluntaryo sa isang hamon at misyon

hindi ba't pagboboluntaryong ito'y anong ganda

na para sa kalikasan ay may magagawa ka

sa paglilinis ng ilog ay magiging kasama

kailangan ko ngayong gawin ay sila'y hanapin

at sabihin sa kanila ang aking adhikain

hindi man pultaym ay maging bahagi ng gawain

sa misyong ito sana ako'y kanilang tanggapin

- gregoriovbituinjr.

08.17.2021

* Ang World River Run ay isang pandaigdigang Virtual Running Event na naganap mula Hunyo 3-5, 2021. Natanggap naman ng makata ang kanyang sertipiko sa email noong Hunyo 9, 2021.

Brocolli

BROCOLLI

paninda't pasalubong ni misis iyang brocolli

galing pang lalawigan, tanim ng kanyang kumare

binebenta lang sa kakilala, di sa palengke

dahil sa lockdown, di ko rin mailako sa kalye

at dahil daw galing pa sa malamig na probinsya

dapat iluto na, dahil baka agad malanta 

agad kong iniluto't inihalo sa ginisa

tulad ng delatang sardinas o anumang tuna

lalo ngayong lockdown, brocolli'y panlaban sa gutom

mapagkukunan din ng hibla, protina, potasyum

pampalusog ng katawan, may selenyum, magnesyum

bitamina A, C, E, K, folic acid at kalsyum

ani misis, katamtamang luto, di lutong luto

subalit lutuin ito ng may buong pagsuyo

masarap na, pampalusog pa't di masisiphayo

kapara'y pagsintang pag nalasaha'y buong-buo

- gregoriovbituinjr.

08.16.2021

Paalala't palala na ang kalikasan

PAALALA'T PALALA NA ANG KALIKASAN

magtanim ng puno, paalala ng kalikasan

pagkat umuunti na ang gubat sa ating bayan

tara nang magtanim, palala na ang kalikasan

kung laging mawawalan ng puno sa kagubatan

kayrami nang nagpuputol ng malalaking puno

upang gawing troso't maging limpak-limpak na tubo

ang pangangalaga sa kalikasan ba'y naglaho

kaya malalaking gubat na'y nakalbo't natuyo

paalala lamang ang nariritong babasahin

upang ating mundo'y alagaan at unawain

lalo na ang kagubatang bihirang bisitahin

kaya nangyayari rito'y di natin napapansin

hanggang pagbabasa na lang tayo, basa nang basa

wala ring magawa kahit na natutunghayan pa

anong gagawin upang tumugon sa paalala

kung malayo ka sa kagubatang di mo makita

kahit lungsod man, paalalang ito'y itaguyod

maano't baka minsan ay mapalayo sa lungsod

nayakag magtanim ng puno sa bundok, kaylugod

kaysa walang magawa sa problema't nakatanghod 

- gregoriovbituinjr.

08.16.2021

Biodegradable

BIODEGRADABLE

sa isang groseriyang binilhan ng makakain

sa pinambalot sa tinapay may tatak na angkin

malaking BIODEGRADABLE ang nasulat man din

sa mga bumibili'y bilin itong dapat gawin

paalala upang gamitin nati'y nabubulok

di na plastik ang gamitin habang may nilulunok

pagkat kung basurang plastik sa kanal nagsipasok

ay dama ng bayan pag bumaha'y talagang lugmok

lalo't naglulutangan na sa laot ang plastik

sa lansangan, ilog, sapa, plastik na'y sumisiksik

na kahit mga mangingisda't isda'y humihibik

katubigan na'y nilulunod ng tao sa plastik

di nabubulok ang plastik, non-biodegradable

kapaligirang malinis ang ating hinahabol

gamitin at itaguyod ang biodegradable

subalit magtanim pa rin ng puno, madlang pipol

sa pagtataguyod nito'y saludo akong sadya

abiso ng tindahang yao'y abutin ng madla

bilin araw-araw, huwag ipagwalangbahala

kung aangkining prinsipyo'y huwag mabalewala

- gregoriovbituinjr.

08.15.2021

Di dapat matuyuan

DI DAPAT MATUYUAN

tuyong dilis muli ang ulam, tuyong dilis pa rin

walang tuyong hawot, tuyong biklad o tuyong daing

buti na lang kahit papaano'y may isasaing

at kahit papaano sa gutom ay pansagip din

paminsan-minsan lang naman ang pagkain ng tuyo

anong talab sa katawan, lagi bang nadudungo

na kahit sa trabaho'y masipag ay laging bigo

buti na lang may kamatis na sa kanin kahalo

tara, saluhan mo ako't nang makapagkwentuhan

anong palagay mo sa nangyayari sa lipunan

tuyo ba ang bayan sa kawalan ng katarungan

na libo-libong pinaslang ay di malilimutan

tuyo nga ang bayang walang panlipunang hustisya

pinapurol sila ng paghanga sa sinasamba

nilang idolong palamura na'y palamara pa

tuyo lang ang pinag-usapan, kayraming paksa na

pagkat di dapat matuyuan ang ating sarili

upang sa mga nangyayari'y maging walang paki

maggulay din, kalusugan ay huwag isantabi

nang tayo'y may lakas, magsama mang muli sa rali

- gregoriovbituinjr.

08.15.2021

Napagod man si Ate sa rali

NAPAGOD MAN SI ATE SA RALI

sa semento'y napaupo na sa pagod si Ate

lalo't mahaba-haba rin ang nilakad sa rali

na minsan sa ganitong danas ay napagmumuni

nakakapagod man ang pakikibakang kaytindi

ay patuloy pa rin silang sa bayan nagsisilbi

habang tangan ang plakard ng mahalagang mensahe

tingnan na lamang natin ang nakunan kong larawan

"Climate emergency is not a joke!" ang natunghayan

at sa isa pa'y "Para sa tao at kalikasan,

hustisyang pangklima, ngayon na!" yaong panawagan

mga mensaheng di lang para sa kasalukuyan

kundi sa sunod na salinlahi't kinabukasan

napagod man si Ate't napaupo sa semento

sa pagsama lang niya sa rali, ako'y saludo

pasasalamat ko'y taospuso't taas-kamao

pagkat tulad niya'y inspirasyon sa ating mundo

silang nagtataglay ng makabuluhang prinsipyo

silang pangarap itayo'y lipunang makatao

- gregoriovbituinjr.

08.15.2021

* litratong kuha ng makatang gala noong SONA 2021

Paghigop ng sabaw

PAGHIGOP NG SABAW

matapos kunan ng dugo'y bumili ng halaan

upang siya kong iluto't maging pananghalian

na sinahugan ng talbos, sibuyas, luya't bawang 

ayos na ang buto-buto, anong sarap ng ulam

dinamihan ng tubig at nagsabaw ng di labis

katamtaman lang, habang nilulutong walang mintis 

nilagyan man ng asin, sabaw ay manamis-namis

sapat lang sa kalusugan ng katawang manipis

tama lang pala ito matapos kunan ng dugo

kaya humigop muna ng sabaw bago sumubo

habang kumakain ng halaan ay napagtanto

na saanman ang labanan ay di dapat sumuko

parang nasa digmaan ang kanina'y paghahanda

nasa parang ng digmaang hinanda'y puso't diwa

matapos kunan ng dugo, sabaw yaong tinungga

tila medalya ng tagumpay ang natamong pala

- gregoriovbituinjr.

08.14.2021

Pagkatha't pagkain

PAGKATHA'T PAGKAIN

pinuna nila ako sa napapansin sa akin

inuuna ko raw ang pagkatha kaysa pagkain

mag-almusal o mananghalian muna'y unahin

buti't nagpaalala, ramdam ko'y gutom na nga rin

napapansin ko ring gawain ko na sa altanghap

o almusal, tanghalian, hapunan, ang pagsiyap

ng tiyan, pagkatha'y inuna, tila nasa ulap

bagamat iwing buhay na ito'y aandap-andap

aba'y kumain muna, paalala sa sarili

baka tuluyan kang mamayat ay di mapakali

pagkat napakahirap kung sa gutom ay sakbibi

kahit pagala-gala ang musa sa guniguni

salamat sa mga nakapuna't nagpaalala

at naramdaman ko ang inyong pagpapahalaga

- gregoriovbituinjr.

08.14.2021

Hindi biro ang nagbabagong klima

HINDI BIRO ANG NAGBABAGONG KLIMA

tatawa-tawa ka pa, di nagbibiro ang klima

aba'y di mo pa ba naranasan ang masalanta?

tingnan mo lang ang aral kina Ondoy at Yolanda

saka sabihing joke lang ang nangyari sa kanila

tila nagbabagong klima'y paglukob ng halimaw

na sa ating mga likod nagtarak ng balaraw

di mawari ang nasalanta, masa'y humihiyaw:

"Climate emergency is not a joke! Climate Justice Now!

palitan na ang bulok na sistemang mapaniil

tigilan na ang pagsunog ng mga fossil fuel

na pinagtutubuan ng kapitalismong taksil

unahin ang mga coal plants na dapat mapatigil

habang patuloy lang ang korporasyong malalaki

sa pagpondo sa ganyang planta'y di mapapakali

tingnan ang pamahalaan, kanino nagsisilbi

sa korporasyon o sa masang nasa tabi-tabi

kayraming nasalanta, namatay at nagtitiis

nasisirang kalikasan ba'y ito ang senyales?

dapat tayong mag-usap, ano ba ang Climate Justice?

ano nang kaisahan sa kasunduan sa Paris?

huwag magtawa pagkat buhay ang nakasalalay

noong mag-Yolanda sa Leyte'y nagkalat ang bangkay

"Climate emergency is not a joke!" tayo'y magnilay

klima'y di nagbibiro sa mensahe niyang taglay

- gregoriovbituinjr.

08.13.2021

* ang ibig sabihin ng PMCJ na signatory sa plakard ay Philippine Movement for Climate Justice

* litratong kuha ng makatang gala noong SONA 2021

Ang pasalubong ni misis

ANG PASALUBONG NI MISIS

tangan ko'y green bell pepper o luntiang siling lara

sa tulad kong vegetarian si misis nagpadala

kaykinis ng balat, mamaya'y gagayatin ko na

ng maliliit upang sa kawali'y igigisa

ginisang green bell pepper sa gutom ay pansagip din

tulad ng pinritong siling dynamite kung tawagin

na sa mga inuman paboritong pulutanin

subalit ang ginisa ko'y pang-ulam na sa amin

di tulad ng siling labuyo o siling pasiti

ang paggisa nitong siling kara'y nakawiwili

nakabubusog at kinain ko'y marami-rami 

na habang sumusubo'y patuloy sa pagmumuni

kaya may bagong tulang maibabahagi naman

na siyang laman niring puso't iwing kalooban

sa isang bagay ay maraming paksang naririyan

na dapat mo lang palamnan ng tanang kaisipan

- gregoriovbituinjr.

08.13.2021

Itigil na ang girian

ITIGIL NA ANG GIRIAN

ngayong Agosto'y may kasaysayang batid ng masa

anibersaryo ng pagbagsak ng bomba atomika

sa bansang Japan, sa Nagazaki at Hiroshima

at lumipol ng libo-libong mamamayan nila

habang patuloy sa dusa ang mga hibakusha

pitumpu't anim na taon na ang nakalilipas

ay nagbubuo pa rin ang mga bansang may angas

ng samutsaring mga nakamamatay na armas

na panakot sa bansang sa kanila'y di parehas

banta sa bansang tila di marunong maging patas

bomba atomika noon, armas nukleyar ngayon

kailan ba matitigil ang ganoong imbensyon

bakit patuloy ang paligsahan ng mga nasyon

susumbatan lang sila ng kasaysayan kahapon

kung depensa nila'y pandepensa lang nila iyon

ano bang konsepto nila ng lahi't kalayaan

bakit patuloy ang sistema ng mga gahaman

ah, itigil na ang mga girian at labanan

pagpapakatao ang dapat nating pagsikapan

at maitayo ang isang makataong lipunan

- gregoriovbituinjr.

08.13.2021

* ang aklat sa larawan ay nabili ng makata sa Book Sale, Farmers branch, 12.28.2020

* ayon sa kasaysayan, bumagsak ang bomba atomika sa Hiroshima noong Agosto 6, 1945, at sa Nagasaki tatlong araw makalipas.

* tinatayang nasa 135,00 ang total casualty sa Hiroshima, at 64,000 sa Nagasaki, ayon sa https://www.atomicarchive.com/resources/documents/med/med_chp10.html

Umaliwalas din ang panahon

UMALIWALAS DIN ANG PANAHON

ilang araw umulan, di na makapaglimayon

nasa lungga lang at lumilikha ng mithi't layon

ngunit ngayon ay umaliwalas din ang panahon

sana madama na'y ganito sa buong maghapon

kakatha na lang ng kung anu-ano ang makata

lalo na't di naman mahusay sa pagsasalita

animo'y tahimik na langay-langayan ang dila

na biglang lalayo na lamang dahil nahihiya

nais kong magpala ng semento't gawin ang hagdan

ngunit umaalma ang mga bulate sa tiyan

di malaman ang gagawin, nagugulumihanan

ah, mabuting magluto muna ng kanin sa kalan

panahong maaliwalas ang salubong sa masa

habang ngayong lockdown, kayraming gutom na pamilya

anong ibinabadya ng panahong anong ganda

na pagkatapos ng unos ay may bagong umaga

- gregoriovbituinjr.

08.13.2021

Huwag nang pondohan ang fossil fuel

HUWAG NANG PONDOHAN ANG FOSSIL FUEL

teyoretikal at anong bigat ng panawagan

na "No to fossil fuel finance! Yes to climate finance!"

kung di mo aaralin ay di mauunawaan

upang isyu'y mas maintindihan ng taumbayan

susubukan kong ipaliwanag ang mga ito

sa iba'y maibahagi ang mahalagang isyu

nais kong pagaanin sa pamaraang alam ko

ipaliliwanag ko sa tula para sa tao

kumbaga sa usok na sadyang nakasusulasok

ginagastusan ng kapitalista'y pulos usok

kalikasa'y balewala basta tubo'y pumasok

magkadelubyo man sa kita pa rin nakatutok

kahit na nakasisira ng ating kalikasan

nagpapadumi sa hangin, polusyong nananahan

at kaylaki ng epekto sa ating kalusugan

greenhouse gases pa'y sa papawirin nagsalimbayan

fossil fuel ang tawag sa pinagsusunog nila

sapagkat galing sa fossil na nabuo noon pa

mula sa labi ng mga organismong wala na

tulad ng dinasor sa usaping geolohika

habang patuloy lang ang malalaking korporasyon

sa pagpondo ng mga enerhiyang ibinabaon

lang ang mundo sa kapariwaraan, ito'y hamon

sa mga gobyernong gawin na ang tamang solusyon

kaya tigilan na ang pagpondo sa fossil fuel

ng coal plants na pagbuga ng usok ay di mapigil

ng crude oil o ng petrolyong gasolina't diesel

ng natural gas na ang pagsunog ay di matigil

mas dapat pondohan ang pangangalaga sa klima

mas pondohan ang pagpigil sa pagbuga ng planta

ng coal at paggamit ng kerosina't gasolina

mas dapat pondohan ang kinabukasan ng masa

unahin naman ang kapakanan ng mamamayan

at kinabukasan ng nag-iisang daigdigan

ang "No to fossil fuel finance! Yes to climate finance!"

sa maikling tulang ito sana'y naunawaan

- gregoriovbituinjr.

08.12.2021

* litratong kuha ng makatang gala noong SONA 2021

Paalala sa nagyoyosi

PAALALA SA NAGYOYOSI

paskil na paalala'y huwag pong balewalain

dahil bawat dumi ninyo'y naglilinis ang Admin

aba'y napakasimple lang po ng kanilang bilin

yosi'y huwag itaktak sa sulok nang di mangitim

ang pakiusap nila'y "konting disiplina lang po"

kayo bang naninigarilyo'y di napapanuto?

ang inyong tinaktak sa dumi'y sila ang hahango

nang opisina'y gumanda't di mangamoy, bumaho

gumawa kayo ng sariling ashtray o titisan

kung saan ninyo itataktak ang upos na iyan

sa mga nagyoyosi disiplina'y kailangan

aba'y kailangan pa bang isaulo pa iyan?

sistemang bulok nga'y nais nating palitang sadya

iyan pa kayang upos ang di maitapong tama

sa simpleng pakiusap nila sana'y tumalima

baka ginawa ninyo'y ibalik sa inyong kusa

- gregoriovbituinjr.

08.12.2021

* litratong kuha ng makatang gala sa tanggapan ng Zone One Tondo Organization (ZOTO) sa Navotas

Gulitan

GULITAN

isa na namang saliksik hinggil sa mga kwento

sa katutubong panitikang dapat malaman mo

may tinatawag na GULITAN na wikang Bagobo

na mula sa U.P. Diksiyonaryong Filipino

koleksyon ng tradisyunal na kwento ang GULITAN

na mas sanay tayong tinatawag na "kalipunan"

o kaya'y "antolohiya" sa ating panitikan

saliksik na ito'y tunay na kaygandang malaman

upang ito'y magamit na't ating sinasalita

at di na lang nakatagong parang patay na wika

na kung sakali mang may gulitan kayong nakatha

ay gamiting kusa sa aklat na ilalathala

upang mabatid ng madlang may gulitan kang handog

ipakilala ang gulitan, sa masa'y iluhog

salita sa panitikang gawin nating malusog

na bawat gulitan ay panitikang iniirog

- gregoriovbituinjr.

08.10.2021

- mula sa pahina 413 ng nasabing diksiyonaryo

Mangga't santol sa pananghalian

MANGGA'T SANTOL SA PANANGHALIAN

mangga, santol at bagoong ang minsan ay pang-ulam
na maganda't mayroon sa katabing tindahan lang
lalo ngayong may lockdown, walang basta makainan
buti't mayroong bungang nakabubusog din naman

ihanda ang pagkain bago sa mesa lumusob
kunin ang kutsilyong matalas, simulang magtalop
ng mangga't santol, at gayatin sa nais mong hubog
pinagbalatan ay ilagay sa lupa, pang-compost

ihalo na ang bagoong, simulan nang kumain
kaysarap pa nito sa mainit-init na kanin
paalala, buto ng santol ay huwag lunukin
mahirap na kung sa lalamunan mo'y makahirin

simpleng pagkain habang wala pang salaping sapat
upang makabili ng litsong, ah, nakabubundat
mabuti pa ang mangga't santol sa panahong salat
kaysa umasa sa ayuda't mamatay ng dilat

- gregoriovbituinjr.
08.10.2021

Pagpupugay sa katutubo

PAGPUPUGAY SA PANDAIGDIGANG ARAW NG MGA KATUTUBO
(International Day of the World's Indigenous Peoples)

katutubo'y kilanlin
may kultura ding angkin
sila'y kapwa din natin
na dapat igalang din

sila'y hindi hiwalay
kundi kaisang tunay
may sariling palagay
sa bansa'y nabubuhay

nanggaling sa kanila
itong ating historya
bansang ito'y ano ba
sakaling wala sila

pinagkakautangan
sila ng ating bayan
niring buhay at yaman
at lupang tinubuan

ang mga katutubo'y
kapatid at kapuso,
kapamilya't kadugo
iisa ng ninuno

ang ating kalikasan
ay pinangalagaan
sila'y pahalagahan
katulad ng magulang

silang mapagkalinga
at nauna sa bansa
ninunong nangalaga
sa tinubuang lupa

katutubo't kaisa'y
ipagtanggol tuwina
at ngayong araw nila'y
binabating talaga

taos na pagpupugay
sa katutubong tunay
mula sa puso'y alay
mabuhay! O, mabuhay!

- gregoriovbituinjr.
08.09.2021

Soneto sa patatas

SONETO SA PATATAS

mabuti't may mga patatas na marami-rami
na ngayong lockdown ay may makakain pa rin dini
lalo't sa kwarantinang ito'y di na mapakali
di basta makalabas, di ka basta makabili

mag-eksperimento, gawin ay sari-saring luto
gayat-gayatin, ilaga, pag kumulo'y ihango
o kaya naman sa noodles, patatas ay ihalo
o gawing French fries, pangmeryenda, kahit di ilako

ang mahalaga ngayon, may patatas na sasagip
lalo na't may pandemya'y may pagkaing halukipkip
ang makapaghanda ng wasto'y walang kahulilip
pamilya'y di magugutom o kung solo'y may kipkip

kung patatas ay makasagip, aming pasalamat
at nakatulong siya sa panahong di masukat

- gregoriovbituinjr.
08.08.2021

Di man pansinin sa pagyoyobrik

DI MAN PANSININ SA PAGYOYOSIBRIK

pansin ko, walang pumapansin sa aking kampanya
laban sa upos ng yosi, dahil kakaiba ba?
bakit ako ang gumagawa, bakit di ang iba?
bakit ginagawa ko ito, para ba sa masa?

subalit kahit na ganoong walang pumapansin
patuloy pa rin ako sa niyakap na layunin
kaysa makitang bayan ay sa upos lulunurin
lalo na't isda sa laot, upos na'y kinakain

kailangang kumilos at magbigay halimbawa
isang pagbabakasakali tumulong din ang madla
na kalinisan din ng paligid ay maunawa
na di tapon dito, tapon doon ang ginagawa

baka sadyang mahina lang ako sa pagtaguyod
na upos sa kalikasan ay di nakalulugod
na baka isda sa laot sa upos na'y malunod
na walang kapupuntahan ay nagpapakapagod

hayaan n'yo na ako sa ginagawa kong ito
na sa bote'y magtipon ng upos ng sigarilyo
kapara ng ekobrik ay yosibrik ang gawa ko
adhikaing ito sa kapwa'y di naman perwisyo

- gregoriovbituinjr.
08.04.2021