Ang luto ni misis

ANG LUTO NI MISIS

anong sarap ng luto ni misis

na ginisang hipon at kamatis

kapara'y pagsintang anong tamis

kaya aking gutom ay natanggal

sa buong maghapon ay tumagal

tanda ng totoong pagmamahal

tila ako'y nasa alapaap

ng aking mga pinapangarap

na buhay na'y di aandap-andap

ika nga, busugin mo ang sinta

alamin mo ang kanyang panlasa't

tatagal ang inyong pagsasama

ah, salamat sa ginisang hipon

na kung himbing ka'y mapapabangon

upang malasap ang sarap niyon

- gregoriovbituinjr.

04.30.2023

Paalala sa bathroom

PAALALA SA BATHROOM

ang bathroom ay tiyaking malinis

tanggalin ang kalat sa lababo

bawat dumi'y tiyaking maalis

at i-flash lagi ang inidoro

tulong mo na iyon sa kasama

mga habiling kaya't madali

upang maayos ang opisina

upang kalinisa'y manatili

papasukin mo ba pag mapalot?

dahil di nagbuhos ang gumamit?

maaasar sa panghi at bantot?

di naglinis ang pabaya't sutil?

nakapaskil: Let's keep this Bathroom "Clean"

wow! ang sinabihan pa'y Gentlemen!

payong iyan ba'y di kayang gawin?

Gentlemen, iyan ba'y kayang sundin?

- gregoriovbituinjr.

04.30.2023

* litratong kuha sa isang opis

Mahabang manggas, sumbrero't tubig sa Mayo Uno

MAHABANG MANGGAS, SUMBRERO'T TUBIG SA MAYO UNO

bilin sa lalahok sa Mayo Unong papalapit

magsuot ng sumbrero't manggas, magdala ng tubig

papalo na raw ng fifty degrees Celsius ang init

baka sa matinding init, ma-heat stroke, mabikig

pampalit na tshirt at bimpo'y magdala rin naman

bakasakaling sa pawis, likod ay matuyuan

labanan ang heat stroke, isipin ang kalusugan

sabihan din natin ang ating mga kasamahan

nawa'y maging matagumpay ang ating Mayo Uno

pati na ang pagsama-sama ng uring obrero

sana bilin sa init ay mapakinggang totoo

lalo na't nasa climate emergency na ang mundo

taospusong pagpupugay sa Uring Manggagawa! 

bati'y taaskamao sa Hukbong Mapagpalaya!

- gregoriovbituinjr.

04.30.2023

Nag-aaway o naglalaro?

NAG-AAWAY O NAGLALARO?

nag-aaway ba o naglalaro ang mga kuting?

o pinapakita sa bawat isa'y paglalambing?

pinanood ko sila noong ako'y bagong gising

kaya binidyo ko silang mga anak ni Muning

nanggigigil kaya sila kaya nagkakalmutan?

o sa isa't isa'y talaga nang nakukulitan?

di ba sila nag-aaway kundi nagbibiruan?

minsan mga magkakapatid ay talagang ganyan

baka sila'y nagsasanay paano magkarate

naglalaro lamang sila't naglalambing, mabuti

dapat lang, magkakapatid naman ang mga ire

nakatuwaan ko lang ibidyo sila, kyut kasi

- gregoriovbituinjr.

04.29.2023

* ang bidyo ay mapapanood sa: https://fb.watch/kcUHTbspc9/

Kwentong kuting

KWENTONG KUTING

hayaan mong magkwento ako ng kuting at pusa

lalo't magkakapatid na kuting, nakakatuwa

hayaang ikwento sila hanggang sila'y mawala

dahil nagsilaki na't naghanap ng ibang lungga

baka makagawa rin ako ng mga pabula

tulad ni Aesop hinggil sa nag-uusap na pusa

o kuting, baka may sinasabing di ko unawa

na sa bawat ngiyaw nila'y mayroong nakakatha

ganyan ang iwing buhay ng tulad naming makata

minsan ay naghahanap ng isang magandang paksa

tulad ng anim na kuting na ang isa'y nawala

kaya limang magkakapatid silang itutula

maraming salamat sa mga kuting kong alaga

titipunin ko ang sa kanila'y ginawang katha

na balak kong balang araw na ito'y malathala

at akdang buhay nila'y isasaaklat kong sadya

- gregoriovbituinjr.

04.29.2023

Kuting na nilalaro ang laso

KUTING NA NILALARO ANG LASO

kuting na ito'y aking nabidyo

pinaglalaruan yaong laso

nakakatuwa kung pagmasdan mo

gayong wala pa silang sambuwan

ngayong Abril lang sila sinilang

kaya laro ang nasa isipan

dalawa sa limang magkapatid

na paglalaro ang nababatid

laso kaya'y kanyang mapapatid?

ilang buwan pa't sila'y lalaki

matututo na silang manghuli

ng daga, tangi kong masasabi

alagaan muna habang kuting

iyan ngayon ang aking layunin

kwento nila'y isusulat ko rin

- gregoriovbituinjr.

04.29.2023

* ang bidyo ay mapapanood sa kawing na: https://fb.watch/kcjDKZZIaN/

Alalahanin sila ngayong Abril Bente Otso

ALALAHANIN SILA NGAYONG ABRIL BENTE OTSO

alalahanin ang Abril Bente Otso taon-taon

dahil sa World Day for Safety and Health at Work

at International Day for Dead and Injured Workers

na tinatawag ding Workers' Memorial Day

mababanggit sa ating bansa ang mga trahedya

tulad ng Manila Film Center Tragedy kung saan

isandaan animnapu't siyam na manggagawa yaong

nabaon sa lupa nang ginagawang gusali'y gumuho

sampung manggagawa sa Eton construction sa Makati

ang nahulog at namatay sanhi ng isang aksidente

at ang pitumpu't dalawang manggagawang namatay

sa sunog sa pabrika ng tsinelas na Kentex

may mga lider-manggagawang binaril at pinaslang

ng marahil ay utusan ng kapitalistang halang

sa araw na ito sila'y ating alalahanin

upang di na mangyari muli, sistema na'y baguhin

itayo ang pangarap na lipunang makatao

kung saan wala nang pagsasamantala ng tao sa tao

iyan muna, mga kababayan, ang ibabahagi ko

alalahanin ang araw na ito bago mag-Mayo Uno

- gregoriovbituinjr.

04.28.2023

Paglilinis bago umalis

PAGLILINIS BAGO UMALIS

bago ako umalis

agad munang naglinis

ginamit ay inimis

nag-mop din at nagwalis

pag dumating si misis

tahanan na'y malinis

alagang mga kuting

na madalas maglambing

ay naglalaro man din

sa sahig at sa sapin

matapos ang gawain

ako'y agad kumain

at binigyan ang kuting

ng isdang ulam ko rin

ako'y umalis na nga

na ramdam ay ginhawa

habang nakatunganga

ang kuting na alaga

- gregoriovbituinjr.

04.27.2023

Tara nang magkape't pandesal

TARA NANG MAGKAPE'T PANDESAL

sabay na tayong mag-almusal

tara nang magkape't pandesal

nang sa gutom ay di mangatal

lalo't maraming lalakarin

mayroong kakapanayamin

hinggil sa kanilang usapin

mga isyung dapat tugunan

ano kayang mga dahilan

at nasadlak sila sa ganyan

aba'y magkape muna tayo

bago pag-usapan ang isyu

at saka pag-isipan ito

pandesal ay pamatid-gutom

na anong sarap pagkabangon

- gregoriovbituinjr.

04.27.2023

Huling bidyong buo pa ang anim na kuting

HULING BIDYONG BUO PA ANG ANIM NA KUTING

ito ang huling bidyo ng anim na kuting

na pagmasdan mo't anong sayang panoorin

ngayon ay lima na lang sila, di na anim

pagkat isa'y nakalabas ng bahay namin

di ko siya kinuha't naroon ang ina

tiyak kukunin ang kuting na anak niya

subalit nagkamali ako ng akala

di na umuwi, ina ba'y nagpabaya na?

hindi, kinuha raw ng batang kapitbahay

ang kuting, ani misis, kaya napawalay

kaya di na naiuwi ng pusang nanay?

o dinadalaw niya sa kabilang bahay?

sa pagkawalay niya, ramdam ko'y panimdim

buhay ay ganyan at dapat nating tanggapin

apat na araw ang lumipas, buo pa rin

ang limang naiwang magkapatid na kuting

marahil balang araw sila'y mawala na

sa bahay pagkat nagsilaki na rin sila

aking isusulat ang kanilang istorya

manatili silang buo'y ganap kong saya

- gregoriovbituinjr.

04.27.2023

* ang bidyo na may petsang 04.23.2023 ay mapapanood sa https://fb.watch/k9oXF15fdO/

Bigas mais sa almusal

BIGAS MAIS SA ALMUSAL

niluto ko'y bigas na mais sa agahan

na nabili ni misis sa isang tindahan

bigas na mais nama'y aking sinubukan

kung gaano kasarap, nang aking matikman

inulam ay galunggong na aking pinrito

nang mainin ang bigas na mais na ito

tinikman ko, parang iba ang lasa nito

walang lasa, o nawala ang panlasa ko

gayunpaman, ito'y aking kinain pa rin

bago umalis kaysa pa ako'y gutumin

buti nang may laman ang tiyan at kumain

at baka sa bigas mais ay masanay din

sa bigas mais man ako muna'y magtiis

pag sobrang kanin, baka magka-diabetes

magandang alternatibo ang bigas mais

salamat at ito'y nadiskubre ni misis

- gregoriovbituinjr.

04.26.2023

Maraming salamat, kamakatang Glen Sales

MARAMING SALAMAT, KAMAKATANG GLEN SALES

siyang tunay, hindi tamad tayong mga makata

pagkat madalas paksa'y natatagpuan sa wala

minsan naman ay naroon sa ating pagtingala,

sa bawat buntong-hininga, sa bawat pagtunganga

may paksa na sa bawat bato mong natatalisod

pag kumati ang likod, pag nanghina ang gulugod

pag nanamlay ang tuhod ng obrerong kumakayod

upang pamilya'y buhayin, mababa man ang sahod

ah, pag-unlad nga ba ng sinasabing ekonomya

iyang pagpatag ng bundok dahil sa pagmimina

sa pagtunganga'y laksa ang naglalarong ideya

upang suriin ang bayan, lipunan, pulitika

oo, di katamaran ang pagtitig sa kawalan

nagsisipag pa rin nakatitig man sa katipan,

butiki sa kisame, o ibong lumilipad man

maya-maya't susulatin na ang nasa isipan

- gregoriovbituinjr.

04.25.2023

* ang larawan ay mula sa kolum na Dagitab ng kamakatang Glen Sales sa pahayagang Laguna Courier, Tomo XXVII, Blg. 15, Abril 24-30, 2023, pahina 6

Pusang uhaw

PUSANG UHAW

kaya pala umakyat ng lababo

pagkat uhaw, nais niyang uminom

bakasakali sa patak ng gripo

ay matighaw ang uhaw, pati gutom

buti't may tubig pa sa palanggana

upang yaong uhaw niya'y mawala

nang nakatingala siya kanina

akala ko'y may tumatakbong daga

kasisilang pa lang ng mga kuting

kaya dapat lang siyang magpalakas

pagkat pasususuhin niya'y anim

na sabay-sabay sususo ng gatas

mabuti nang may inaalagaan

walang mga daga sa paminggalan

- gregoriovbituinjr.

04.25.2023

* may mapapanood na bidyo sa: https://fb.watch/k6Y2bD7jn7/

Pusong uhaw

PUSONG UHAW

dapat diligan pa rin ang pag-ibig

mahirap kung kulang ito sa dilig

dapat ding madalas ang pagniniig

kaya diwata'y kinulong sa bisig

upang pagsinta ko'y kanyang mawatas

na ito'y talagang taos at wagas

kaya binibigay ko'y di lang rosas

dapat ay makabili rin ng bigas

puso'y diligan, di dapat mauhaw

upang pagsinta'y lagi mong matanaw

upang pagmamahal ay lumilitaw

kaya mata'y hayan at lumilinaw

pawang sambit ko'y pagsinta't pagsuyo

lalamunan ko man ay nanunuyo

ako'y patuloy pa ring nanunuyo

nang iwing pag-ibig ay di maglaho

- gregoriovbituinjr.

04.25.2023

Mithi

MITHI

nagpapatuloy ang ating buhay

upang tupdin ang napiling pakay

upang lasapin ang saya't lumbay

upang sa kapwa ay umalalay

habang yakap ang prinsipyong lantay

dinaranas nati'y laksa-laksa

paano ba babangon sa sigwa

paano ba lulusong sa baha

paano magkaisa ang dukha

pati na kauring manggagawa

bakit dapat dukha'y irespeto

pati na kapatid na obrero

bakit ang karapatang pantao

at hustisya'y ipaglalaban mo

pati ang tahanan nating mundo

sariling wika ang patampukin

sa mga tula't ibang sulatin

laksang masa ang dapat mulatin

upang kalagayan ay baguhin

at lipunang makatao'y kamtin

lipunan ay ating sinusuri

bakit ba may naghaharing uri

bakit may pribadong pag-aari

na kahirapan ay siyang sanhi

ah, sistema'y baguhin ang mithi

- gregoriovbituinjr.

04.24.2023

Yibok at yamas

YIBOK AT YAMAS

nakita ko'y dalawang di pamilyar na salita

na animo'y karaniwan lang na mga kataga

YIBOK sa kakataying hayop ay pagpapataba

YAMAS ay bagaso, sapal, natira sa pagpiga

nasa pahalang ang salitang kapwa natagpuan

habang nagsasagot ng sa dyaryo'y palaisipan

U.P. Diksiyonaryong Filipino pa'y tiningnan

upang mabatid lang kung tama ba ang kahulugan

sa pahalang, numero trenta, tanong ay bagaso 

alam ko'y sapal iyon kaya sapal ang sagot ko

nang sinagutan ang pababa, nag-iba na ito

lumabas na yamas ang sagot, napatango ako

kaya nais kong ibahagi ang YIBOK at YAMAS

pagkat bago sa akin ang salitang natalastas

salamat sa krosword at napapatulang madalas

nagagawan ng katha yaong salitang nawatas

- gregoriovbituinjr.

04.24.2023

* palaisipan mula sa dyaryong Pilipino Star Ngayon, Abril 22, 2023, pahina 10

* kahulugan, mula sa UP Diksiyonaryong Filipino, pahina 1343 at 1345

Kuting at nilagang mais

KUTING AT NILAGANG MAIS

nginatngat ng kuting ang styropor

na nasa likod ng refrigerator

kaya agad siyang kinuhang sadya

pinakain ng mais na nilaga

wala pang isang buwan nang isilang

ang anim na kuting, na kainaman

sumususo lang ng gatas sa ina

ngayon ay natututong kumain na

nginatngat nila ang nilagang mais

ngayon ay busal na lang at numipis

alam ko na anong ipapakain

kung di isda'y nilagang mais na rin

tila ako'y yaya ng mga kuting

na sa akin animo'y naglalambing

- gregoriovbituinjr.

04.23.2023

* may bidyo ng mga kuting na kumakain ng nilagang mais sa kawing na: 

https://fb.watch/k50ZfjnJ8w/

Sa Araw ng Daigdig

SA ARAW NG DAIGDIG

Abril Bente Dos, Earth Day, / ano bang dapat gawin?

ito ba'y nararapat / na ipagdiwang natin?

baka mas dapat gawin / ay ang alalahanin

ang pagkasira nito, / sinong dapat sisihin?

tinatapon sa dagat / ang laksa-laksang plastik

na nagiging pagkain / ng mga may palikpik

pati ilog at sapa, / sa plastik nagsitirik

sadyang kapabayaan / ang ating inihasik

mapipigilan kaya / ang nagbabagong klima?

climate emergency ba'y / kaya pang madeklara?

iyang Annex I countries / ay magbabayad pa ba?

sa bansang apektado / ng ilan nang dekada?

dahil daw sa pag-unlad / ay kinalbo ang bundok

at mga kagubatan / ng mga tuso't hayok

sa tubo, tila baga / namumuno ay bulok

dahil sa pagmimina'y / pinatag pa ang bundok

kaya development ba'y / equals destroying nature?

kahulugan ng progress / ay destroying earth's future?

ang kapitalismo ba'y / sistemang parang vulture?

kaya ang ating mundo'y / di nila nino-nurture?

sa Araw ng Daigdig, / pulos ba kamunduhan?

at wala nang paggalang / sa mundo't sambayanan?

basta tumubong limpak, / wala nang pakialam

sa tahanang daigdig, / bulsa'y bumundat lamang!

- gregoriovbituinjr.

04.22.2023

*litrato CTTO, maraming salamat sa PMPI

Sa pagtula

SA PAGTULA

kailan daw ba lilipas yaring pagmamakata

kailan daw titigilan ang pagkatha ng tula

kailan daw ba tula ko'y aking ipagdadamot

ngunit di ko alam ang sa kanila'y isasagot

tula'y pinababasa ko raw gayong walang bayad

ngunit tula'y nais kong gawin, walang ibang hangad

anuman ang isyu ng masa'y pinag-aaralan,

sitwasyon, uri sa lipunan, uri ng lipunan

upang tunay na maunawaan ang mga isyu

sapagkat doon nagmumula ang laksang paksa ko

isyu ng vendor, ng maralita, ng manggagawa,

ng magsasaka, mangingisda, babae at bata, 

karapatang pantao at panlipunang hustisya

ligawan, haranahan, buhay-karaniwan, klima

bunga ng kalumpit, sinturis, manggang manibalang

kinalbong bundok at gubat, talampas, parang, ilang

ipagdadamot ko ba ang kakayahang tumula

ay iyan ako, ako iyan, makata ng madla

hindi, patuloy akong tutula, wala mang bayad

at iyan ako, ako iyan, pagtula ang hangad

- gregoriovbituinjr.

04.21.2023

Anim na kuting

ANIM NA KUTING

nanganak na si Muning

aba'y anim na kuting

wala pang isang linggo

naglalakad na ito

inisip ko talaga

pa'no sila nagkasya

sa maliit na tiyan

ng pusa, kainaman

kapatid pa'y dalawa

nauna sa kanila

malalaki na naman

at gala na kung saan

bilang na nila'y walo

magkakapatid ito

mga bagong alaga

manghuhuli ng daga

aking ipapakain

mga natira man din

tinik, bituka't ulo

ng isdang niluto ko

- gregoriovbituinjr.

04.18.2023

Alaga

ALAGA

kinarga ko si Muning

matapos mapakain

pusang aking katoto

na minsan ay kasalo

isda'y pananghalian

namin hanggang hapunan

ulo'y kanyang pinapak

tinik pa'y nilamutak

mabuting alagaan

talagang kaibigan

siya ri'y nakatanghod

sa aking panonood

at mahusay pang pusa

sa paghanap ng daga

balahibo'y kayganda

at alagang talaga

pusa siyang kaylambing

lalo't ako'y humimbing

pag nangalabit siya

tiyak kong umaga na

- gregoriovbituinjr.

04.16.2023

Agila at lawin

AGILA AT LAWIN

pawang ibong mandaragit 

iyang agila at lawin

lilipad-lipad sa langit

mamaya'y may dadagitin

pawang malalaking ibon

na naninila ng sisiw

na nag-iyakan na noon

sa kuko'y di makabitiw

eagle and hawk pag iningles

tawag ng mga dayuhan

pawang endangered species

na dapat pangalagaan

iyang agila at lawin

sa krosword ay isinagot

palaisipang isipin

mo't may sayang bumabalot

iyo ring dinggin ang tinig

nitong lawin at agila

silang pag humuni'y daig

ang busina at makina

marami nang mga batas

na bawal silang hulihin

upang sila'y mailigtas

hayaan sa papawirin

- gregoriovbituinjr.

04.16.2023

Iwasan ang bitag

IWASAN ANG BITAG

bakit "Remember Password", ano ang intensyon?

dahil baka password mo'y malimutan ngayon?

na madali mong buksan ang pesbuk mong iyon?

paano kung nasalisihan ka ng maton?

iyan ay booby trap kumbaga sa digmaan

upang ang iba'y madali rin iyang buksan

o maakses, kaya huwag mong papatulan

huwag kang mag-okay sa booby trap na iyan

ah, mahirap na baka masalisihan ka

at baka mag-upload sila ng di maganda

saka mo malalamang na-hack ka na pala

password ay tiyagaing laging naalala

tiyaking mag-log-out pagkatapos gumamit

sundin mo ang aking payo, huwag makulit

baka pag naiwan mong bukas, may magalit

nag-upload ng di maganda ang isang pangit

maging mahinahon pag iyong nakaharap

ang booby trap na iyang sadyang mapagpanggap

"Remember Password" ay di basta tinatanggap

baka pesbuk mo'y mawala sa iyong ganap

- gregoriovbituinjr.

04.15.2023

Tanong

TANONG

ngayon po'y nais ko lang magtanong
sa mga talagang marurunong
pag-unlad ba'y paano isulong
kung kahulugan nito'y paurong

matatawag nga bang kaunlaran
kung sinisira ang kalikasan?
nagtayo ng tulay at lansangan
nagpatag naman ng kagubatan

bundok na'y kalbo sa pagmimina
mga puno'y pinagpuputol pa
negosyante'y tumaba ang bulsa
subalit hirap pa rin ang masa

sangkaterba ang ginawang plastik
na laksang tubo ang ipinanhik
ngunit plastik sa dagat sumiksik
sapa't ilog, sa plastik tumirik

anong klaseng pag-unlad ba ito?
progreso ba'y para lang kanino?
anong pag-unlad ba ang totoo?
kung nawawasak naman ang mundo?

sa pag-unlad, anong inyong tindig?
kung sira na ang ating daigdig
kanino kaya kayo papanig?
tanong ba'y unawa ninyo't dinig?

- gregoriovbituinjr.
04.14.2023

Pi

PI

numero iyong agad nakita

at PI ang sagot ko kapagdaka

na numerong pamilyar talaga

dahil mula sa matematika

PI ang rata ng sirkumperensya

ng bilog sa diyametro niya

ang PI ay kilala nang pormula

sa matematika at pisika

PI ay mula sa letrang Griyego

titik P ang kahulugan nito

ginamit dahil sa Perimetro

ng bilog, mabuti't nabatid ko

ang nagkalkula'y si Archimedes

isip ay magaling at makinis

si William Jones naman ang nagbihis

nitong PI sa makabagong tesis

nang sa krosword ito'y madalumat

ay PI ang agad kong isinulat

tangi kong masasabi'y salamat

dahil PI ay muling nabulatlat

- gregoriovbituinjr.

04.14.2023 

Araw at buwan sa lumang kalendaryo

ARAW AT BUWAN SA LUMANG KALENDARYO

nang masaliksik ang El Calendario Filipino

sa Apendice J ng disyunaryong Cebuano

may lokal palang katumbas ang buwan ng Enero

hanggang Disyembre, pitong araw din ng buong linggo

Tagurkad ang araw ng Linggo, Damason ang Lunes

Ligid ang Sabado, Dukotdukot naman ang Martes

Baylobaylo ang Miyerkules, Danghus ang Huwebes

habang Hingot-hingot naman ang araw ng Biyernes

Ulalong ang Enero, Dagangkahoy ang Pebrero

buwan ng Abril ay Kiling, Dagangbulan ang Marso

Himabuyan ang Mayo at Kabay naman ang Hunyo

Dapadapon ang Hulyo, Lubadlubad ang Agosto

tinawag na Kanggorasol ang buwan ng Setyembre

habang Bagyobagyo naman ang buwan ng Oktubre

Panglot Ngadiotay naman ang buwan ng Nobyembre

habang Panglot Ngadaku yaong buwan ng Disyembre

Miyerkules at Oktubre ang kapanganakan ko

taon ng Unggoy, ka-birthday ni Gandhi, October two

may rima ang araw at buwan nang isilang ako

araw ng Baylobaylo at buwan ng Bagyobagyo

kalendaryo kayang ganito'y ating pausuhin

upang maitaguyod ang sariling wika natin

at isulat din ito sa katutubong Baybayin

unang hati pa lang ng taon, at kaya pang gawin

- gregoriovbituinjr.

04.13.2023

* litrato mula sa fb, daghang salamat, ctto

Sa silid

SA SILID

umulan ng madaling araw

kaya ngayon ay giniginaw

na sa buto ko'y humahataw

kailangang gumalaw-galaw

pagkat amihan ang hinatid

sa kalamnan ay sumisigid

pumapasok dito sa silid

sa lamig ka ibinubulid

kanina ako na'y nahimbing

nakakumot, pabiling-biling

sa panaginip ko'y hiniling

na ang diwata'y makapiling

subalit nagising sa lamig

katawan ay nangangaligkig

diwata sana'y makaniig

na kukulungin ko sa bisig

sa puyat ay nananatili

nais ko pang matulog muli

ngunit ginaw ang humahati

sa buong silid naghahari

- gregoriovbituinjr.

04.13.2023

Paniwang

PANIWANG

paniwang ang tawag sa panlinis ng palikuran

na dati-rati'y basta pangkuskos ang tawag riyan

ngayon, may Sinaunang Tagalog pala - paniwang

na nais ko na ring gamitin sa kasalukuyan

tinatawag ko ngang "yung pang-ano" sa C.R. noon

kumbaga sa kaldero, iyon 'yung pang-isis doon

sa kasilyas, panlinis sa dingding ng C.R. iyon

at sa inidoro, nang pumuti ang loob niyon

kung 'pansuro' ang dustpan, na sa kwento'y nabasa ko

ang 'paniwang' naman ay magagamit ding totoo

habang itinataguyod ang wikang Filipino

sa mga tumutula at nagsusulat ng libro

gamitin din natin sa katalamitam na madla

pahiram ng paniwang, gagamitin ko pong sadya

lilinisin ko lang ang palikurang anong sama

umitim na sa dumi ang kubetang napabaya

kukuskusin ko ang mga dingding nitong paniwang

sa inidoro, ibabaw, ilalim, pati siwang

maiging linisin, paputiin nang walang patlang

nakakapagod man ay gawing parang naglilibang

- gregoriovbituinjr.

04.12.2023

* mula sa UP Diksiyonaryong Filipino, p. 927

Makabagbag-damdaming editorial cartoon

MAKABAGBAG-DAMDAMING EDITORIAL CARTOON

kaygandang dibuho sa editorial cartoon

na naglalarawan sa nangyayari ngayon

ganyan ang editoryal na ang nilalayon

madla'y magsuri bakit nagaganap iyon

ang iginuhit ay makabagbag-damdamin

dahil nasasapul ang diwa't puso natin

isang tao'y naroong yakap-yakap man din

ang isang kabang bigas na nagmahal na rin

"Ang mahal mo na" ang namutawing salita

sa harap ng kabang bigas na minumutya

at ako bilang mambabasa'y naluluha

sa katunayang nagpapahirap sa madla

nahan ang sangkilong bente pesos na bigas

na pinaniwalaang dala'y bagong bukas

ngunit pangakong isa lang yatang palabas

na parang pelikulang iba ang nilandas

pag inunawa mo ang kaygandang dibuho 

parang patsutsada sa napakong pangako

panibagong kalbaryo na nama't siphayo'y

daranasin ng madlang laging sinusuyo

- gregoriovbituinjr.

04.12.2023

GISIKABA

GISIKABA

(GInisang SIbuyas, KAmatis, BAwang)

niluto ko'y ginisang sibuyas, kamatis, bawang

upang maiulam ko mamayang pananghalian

aba'y masyado na raw akong nagbe-vegetarian

sabi ko'y hindi, ako lang ay nagba-budgetarian

nagawan ko pa ito ng daglat na GISIKABA

na tila nagtatanong ng ganito: Gising Ka Ba?

lalo't madaling araw pa lang ay nagigising na

kaya ramdam pa ri'y puyat paggising sa umaga

inalmusal ay pianonong naiwan ni misis

na dapat ay binaon niya sa kanyang pag-alis

ngayong pananghalian, uulamin ko'y kamatis,

bawang, at sibuyas, na ginisa kong anong tamis

GISIKABA? baka naman itanong mo sa akin

ang sagot ko, aba'y oo, iyan ang uulamin

tara, mag-GISIKABA, ako'y saluhan mo na rin

lalakas pa ang katawan sa ganitong gulayin

- gregoriovbituinjr.

04.12.2023

Umaga

UMAGA

sumalubong ang umagang maaliwalas

habang nagising sa ibong huni'y kaylakas

sa iwing diwa'y may kung anong nawawatas

na sa anyo ng mukha'y iyong mababakas

kinain ang bahaw na kagabi niluto

upang tanggalin ang gutom at pagkahapo

isinulat kaagad upang di maglaho

ang mga nasa isip ng buong pagsuyo

sa guniguni'y may lumalambi-lambitin

kaagad uminom ng tubig nang mahirin

tila may kung anong mga alalahanin

na dapat suriin, pag-isipan, lutasin

umiikot ang buhay habang gumagawa

nagkakayod-kalabaw habang naghahanda

sa bukas ng pamilya habang tumatanda

kayganda ng umaga habang kumakatha

- gregoriovbituinjr.

04.12.2023

Pananghalian

PANANGHALIAN

tarang mananghalian

may tatlo tayong okra

sinaing na tulingan

at talbos ng kangkong pa

mga simpleng pagkain

talagang pampalusog

dito'y magsalo na rin

upang kita'y mabusog

kaysarap pag may gulay

na laging inuulam

diwa'y napapalagay

pati na pakiramdam

ang patis ng sinaing

sa kanin ko'y sinabaw

ramdam kong gumagaling

ang mata ko't pananaw

- gregoriovbituinjr.

04.10.2023

Isang bandehang itlog

ISANG BANDEHANG ITLOG

matapos ang Easter Sunday at Easter egg hunt

na di naman namin talaga sinalihan

isang bandehang itlog ang binili naman

nang may ulam sa umaga hanggang hapunan

bagamat di ako kumakain ng manok

dahil pawang isda't gulay ang nilulunok

nag-iwas-karne, vegetarian ay sinubok

ngunit pampalusog daw ang itlog ng manok

minsan, isasapaw sa kaning iniinin

minsan, babatihin muna bago lutuin

minsan, sa kamatis sibuyas gigisahin

minsan, sa sardinas naman paghahaluin

madalas, iba't ibang luto'y ginagawa

mga ito'y lulutuin hangga't sariwa

dahil sayang lang pag nabugok at nasira

ang ginastos ng bulsa'y mababalewala

- gregoriovbituinjr.

04.10.2023

Kalbaryo ng konsyumer

KALBARYO NG KONSYUMER

matapos ang Kwaresma'y kalbaryo pa rin sa masa

presyong kaymahal ng kuryente'y kalbaryo talaga

biktima na tayo ng ganid na kapitalista

aba'y biktima pa tayo ng bulok na sistema

sa mahal na kuryente'y talagang natuturete

di na malaman ng maralita bakit ganire

kung saan kukuha ng panggastos, ng pamasahe

ng pambiling pagkain, ng pambayad sa kuryente

mas mahal sa minimum wage ang sangkilong sibuyas

di kasya upang bayaran ang kuryenteng kaytaas

sa Asya, pinakamahal na ba ang Pilipinas?

masa'y gagamit na lang ba ng gasera o gaas?

coal plants at fossil fuel ang nagpapamahal sadya

sa presyo ng kuryenteng talagang kasumpa-sumpa!

kung ganito lagi, dukha'y mananatiling dukha!

mag-renewable energy kaya ang buong bansa?

- gregoriovbituinjr.

04.09.2023    

Kalbaryo pa rin, nagtapos man ang semana santa

KALBARYO PA RIN, NAGTAPOS MAN ANG SEMANA SANTA

sa pagtatapos ng semana santa

natapos din ba ang kalbaryo nila?

may kalbaryo pa rin ang maralita!

patuloy pa rin ang dusa ng dukha!

nariyan ang banta ng demolisyon!

o pagtaboy sa kanila, ebiksyon!

may kontraktwalisasyon sa obrero!

di nireregular ang mga ito!

presyo ng mga bilihin, kaytaas!

mas mahal pa sa sweldo ang sibuyas!

mahal at maruming enerhiya pa!

na sadyang pasakit naman sa masa!

dapat konsyumer ang pinakikinggan!

at di ang mga kupal at gahaman!

kalbaryo nila'y di matapos-tapos...

ang sistema'y ginawa silang kapos!

kaya palitan ang sistemang bulok!

at mga dukha'y ilagay sa tuktok!

upang itayo ang lipunang patas!

kung saan lahat ay pumaparehas!

- gregoriovbituinjr.

04.09.2023

Ang buwan

ANG BUWAN

madaling araw nang buwan ay masilayan

na sa pagkahimbing ay naalimpungatan

o ito'y ang Venus ng bunying kagandahan

na sa aking panaginip lang natagpuan

subalit siyang tunay, buwan ay naroon

kaygandang pagkabilog, ako'y napabangon

ramdam ko'y giniginaw, tila sinisipon

tulad ng pagligo sa dagat at umahon

sa pusikit na karimlan nga'y tumatanglaw

lalo sa maglalakbay ng madaling araw

sa mga magsasaka'y isang munting ilaw

na tutungo na sa bukid kahit maginaw

Buwan, Buwan, hulugan mo ako ng sundang!

kasabihan daw ng matatanda sa ilang

nawa mga bata'y makinig sa magulang

habang yaring tinig ay pumapailanlang

- gregoriovbituinjr.

04.09.2023

Maling kahulugan ng development nila

MALING KAHULUGAN NG DEVELOPMENT NILA

maaalagaan ba natin ang kapaligiran

tulad ng samutsaring espesye sa karagatan

tulad ng ibon sa himpapawid at kagubatan

tulad ng nalalanghap na hangin sa kalikasan

ito'y sinisira ng development o progreso

ito'y winawasak ng sistemang kapitalismo

sinira ng mina, coal plants, bundok ay kinakalbo

sa trickle down theory, kakamtin ng masa'y mumo

iyan ba'y pag-unlad? sa paligid ay mapangwasak?

sistemang kapitalismo'y punyal na nakatarak

sa ating likod upang tumubo sila ng limpak

development nila'y dambuhalang halimaw, tiyak

iba ang kahulugan ng kanilang development

gumawa ng tulay upang kalakal ay tumulin

nagtayo ng gusali upang bulsa'y patabain

habang masa'y di kasama sa kanilang layunin

negatibo ang development nilang sinasabi

para lang sa iilan, sa bundat, makasarili

progresong ang silbi'y sa elit, trapo't negosyante

dukha pa rin ang dukha, lagay nila'y di bumuti

kalikasan na'y kawawa sa kanilang sistema

manira ng manira upang tumaba ang bulsa

terminong development ay dapat nang ibasura

kung laging para sa iilan, masa'y di kasama

- gregoriovbituinjr.

04.08.2023

Dilambong

DILAMBONG

anong inam ng nasaliksik kong salita
na natagpuan ko lang nang di sinasadya
agad nilitratuhan upang di mawala
sa isip ang dapat ibahagi sa madla

lalo't mahalagang salita sa pagtula
na nangangahulugan ng magandang wika
mula sa "dila nga maambong" ang salita
Hiligaynon pala ang nasabing kataga

sagisag din ng kataas-taasang diwa
at damdamin, kahulugan ngang tumatama
sa pagkatao't nakapagbibigay-sigla
pagsabi rin ng kapuri-puring salita

dilambong ang hagilap ng mga makata
upang mapahusay pa ang kanilang katha

- gregoriovbituinjr.
04.08.2023

* litrato mula sa UP Diksiyonaryong Filipino, pahina 289

Ang tugma at di tugma sa tula

ANG TUGMA AT DI TUGMA SA TULA

di tugma ang dugo at berdugo

pati paso ng rosas at baso

di rin tugma ang buo at buko

kumain man ng taho ang tao

magkatugma ang dugo at paso

ng rosas, maging buo at taho

tugma ang naglaho mong pagsuyo

pati ang dungo mong kalaguyo

di katugma ng madla ang masa

pati na balita ng bisita

kaibhan dapat halata mo na

upang di lumuha at magdusa

kung tila ampalaya ang mukha

batirin bakit di ito tugma

ang kaibhan nga'y alaming sadya

isa'y may impit, ang isa'y wala

iba ang binibini at binhi

magkatugma ang hari at pari

iba ang guniguni sa mithi

tugma rin ang ihi mong mapanghi

tugma ang diskarte sa babae

di tugma ang lahi sa salbahe

sa tugmaang tinalakay dine

nawa'y batid mo na ang mensahe

- gregoriovbituinjr.

04.07.2023

Abril 7 - World Health Day

ABRIL 7 - WORLD HEALTH DAY

tuwing Ikapito ng Abril ay Pandaigdigang

Araw ng Kalusugan, batid mo ba, kaibigan?

isang paalala lamang, kahit di ipagdiwang

pagkat patungkol sa kalusugan ng mamamayan

kumusta ka na, kaibigan, wala ka bang sakit

o kung may nararamdaman ay tumatayong pilit

iniisip na malakas kahit dinadalahit

ng ubo, o kaya'y may sakit din ang mga paslit

kung di ipinagdiriwang ay anong dapat gawin

upang kalusugan ng kapwa ay alalahanin

anong mga paalala ba ang dapat sabihin?

upang manatiling malusog ang pamilya natin?

walong basong tubig araw-araw ang inumin mo

magsuot ng bota pag sa baha'y lulusong kayo

ang leptospirosis ay talagang iwasan ninyo

pag naulanan, magpalit ng damit, baro, sando

ayos lang, kaibigan, kung maraming paalala

ika nga nila, prevention is better than cure, di ba 

kaya sa payo ng matatanda ay makinig ka

para sa kabutihan mo rin ang sinabi nila

kaya ngayong World Health Day, atin namang pagnilayan

ang samutsaring pandemyang ating pinagdaanan

pati mga mahal na inagaw ng kamatayan

at pakinggan ang nadarama't bulong ng katawan

- gregoriovbituinjr.

04.07.2023

Kayganda ng umaga

KAYGANDA NG UMAGA

kayganda ng umaga, sinta

lalo na pag kasama kita

aliwalas ang nakikita

at ligaya ang nadarama

punong-puno ng pagmamahal

kahit ramdam ay napapagal

ngunit di naman hinihingal

kaya naritong walang angal

bagamat umaga'y kayginaw

iinit pag nikat ng araw

pag ikaw ang aking natanaw

yaring puso ko'y nagsasayaw

umagang ito'y salubungin

nang may magandang adhikain

- gregoriovbituinjr.

04.07.2023

Huwag mong itatanong sa akin

HUWAG MONG ITATANONG SA AKIN

huwag mong itatanong sa akin 

kung ako ba'y walang ginagawa

dahil araw-gabi'y may gawain

na marapat kong tapusing sadya

pag natapos na'y may madaragdag

na naman, ayokong mabakante

doon lang ako napapanatag

pag may gawaing puno ng siste

pagtatrabaho, gawaing bahay

magluto, maglaba, maglampaso

pagkatha ng tula, pagninilay

pagsusulat ng maikling kwento

mag-organisa ng maralita

lumahok sa rali sa lansangan

pag-alam sa isyu ng paggawa

pananaliksik sa kasaysayan

kumilos sa climate emergency

at ikampanya ito sa masa

mag-ehersisyo, pamamalengke

pag-ihi't tulog lang ang pahinga

huwag itanong sa aking pilit

kung ako ba'y walang ginagawa

kundi pwede ba itong isingit

upang kapwa tayo may mapala

- gregoriovbituinjr.

04.07.2023

Tarang mag-almusal

TARANG MAG-ALMUSAL

tara, mga kasangga sa abang lipunan

at magsalo tayo sa payak na agahan

talbos ng kamote't petsay ang ating ulam

mga gulay na pampalakas ng katawan

may kamatis pang pampaganda raw ng kutis

mga gulay para sa katawang manipis

pampagaan ng loob kahit nagtitiis

sa hirap basta pamumuhay ay malinis

tara nang mag-almusal bago pa maglakbay

sa ating mga paroroonan at pakay

habang narito tayong simpleng namumuhay

ay lumalakas itong katawan sa gulay

muli, tarang magsalo sa munting almusal

upang may lakas tayo kahit napapagal

- gregoriovbituinjr.

04.06.2023